Μία διαδικασία διαπραγμάτευσης, για να είναι επιτυχημένη, δεν πρέπει να εμφανίσει νικητές και ηττημένους. Όλα τα μέρη πρέπει να σηκωθούν από το τραπέζι ικανοποιημένα, στο τέλος. Τουλάχιστον υπό ιδανικές συνθήκες. Στην ζωή όμως, σπάνια συναντάμε ιδανικές συνθήκες. Στον πραγματικό κόσμο υπάρχει πάντα ένα σημείο, όπου ένα μέρος επιβάλλεται. Χωρίς αυτό να σημαίνει «ήττα» για τα υπόλοιπα μέρη, έρχεται μία «στιγμή» όπου γίνεται ξεκάθαρο το ποιος έχει τα ισχυρότερα επιχειρήματα, το ποιος «οδηγεί» προς την κοινά επιθυμητή κατεύθυνση. Η μάχη του συγκεκριμένου σημείου κερδίζεται πάντα από τον ισχυρότερο. Όχι απαραίτητα από αυτόν που υπερισχύει στην ισορροπία δυνάμεων. Αλλά από τον ισχυρότερο σε επίπεδο στρατηγικής. Αυτόν που, πριν ακόμη αρχίσει η διαδικασία, έχει συγκεκριμένο σχέδιο, δομημένη τακτική, ακλόνητα επιχειρήματα και ξεκάθαρους στόχους.
Στην διαπραγμάτευση που διεξάγει η νέα Ελληνική κυβέρνηση με τους δανειστές, το παραπάνω σημείο ήταν στο Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου. Εκεί που, αν θυμάστε, εμφανίστηκε η «δημιουργική ασάφεια». Μέχρι εκείνη την ημέρα η Ελληνική πλευρά δεν τα πήγαινε και τόσο άσχημα. Λειτουργώντας ανορθόδοξα και με τακτικές, περισσότερο ανταρτοπόλεμου παρά διαπραγμάτευσης, είχε αναστατώσει τους Ευρωπαίους. Τους είχε εμφυσήσει έντονη επιφυλακτικότητα και, κατά κάποιον τρόπο, τους είχε «αναγκάσει» σε αμυντική στάση. Σε αυτό το σημείο όμως, έκανε λανθασμένη εκτίμηση.
Ενώ οι Ευρωπαίοι εμφάνισαν ξεκάθαρα τις θέσεις τους και είπαν: «Για να πάρετε χρήματα, ζητάμε αυτά» η Ελλάδα συνέχισε το «παιχνίδι του Τρελού». Αντί να απαντήσει: «Εμείς μπορούμε να δώσουμε αυτά» και να γίνει ουσιαστική συζήτηση, συνεχίστηκαν τα αλλοπρόσαλλα. Την μια μέρα υπήρχε χρεοκοπία απέναντι σε Δ.Ν.Τ. και Ε.Κ.Τ., την άλλη η χώρα διαβεβαίωνε πως θα καλύψει όλες τις υποχρεώσεις της. Την μία στιγμή δεν θα γινόταν καμία ιδιωτικοποίηση, την επόμενη θα γίνονταν πολλές. Την μια εβδομάδα το Δημόσιο ταμείο ήταν άδειο, την άλλη είχε χρήματα μέχρι τον Ιούνιο. Οι εταίροι κοιτάζονταν μεταξύ τους, προσπαθώντας να καταλάβουν αν έχουν απέναντι τους δραπέτες τρελοκομείου.
Καθώς η στάση της απέναντι πλευράς παρέμενε σταθερή, η ευκαιρία εξακολουθούσε να υπάρχει. Αντί να την εκμεταλλευθεί, η κυβέρνηση αύξησε την επιθετικότητά της. Έφταιγε το Δ.Ν.Τ. που είχε υπερβολικές απαιτήσεις. Μα το Ταμείο είναι πασίγνωστο για την σκληρή στάση που τηρεί, σε όλες τις αντίστοιχες περιπτώσεις. Η Ευρωπαϊκή πλευρά μπορεί άνετα να τηρεί ηπιότερη στάση. Οι ρόλοι αυτοί, ήταν έτσι μοιρασμένοι από την αρχή της κρίσης. Είναι δυνατόν να μην το έχει συνειδητοποιήσει, να μην το ξέρει, το οικονομικό επιτελείο;
Οι άστοχες εκτιμήσεις συνεχίστηκαν. Ύστερα από λίγο άρχισαν οι απειλές. Χειροβομβίδες θα απασφάλιζαν, μυριάδες Τζιχαντιστές θα πλημύριζαν την Ευρώπη, ήμασταν έτοιμοι για την ρήξη κ.ο.κ. Απειλές που έμοιαζαν με τον άνθρωπο που απειλεί να αυτοπυρποληθεί και απειλεί τους γύρω του ότι θα ιδρώσουν απ’ την ζέστη. Ενώ ο ίδιος θα γίνει παρανάλωμα του πυρός…
Εδώ πρέπει να γίνει πλήρως κατανοητό πως δεν έχει απολύτως καμία σημασία ποιο θα ήταν το πραγματικό αποτέλεσμα, σε περίπτωση πραγματοποίησης των απειλών. Όταν η συντριπτική πλειοψηφία των ειδικών αποφαίνεται ότι οι συνέπειες μιας Ελληνικής εξόδου είναι ελέγξιμες και χωρίς σημαντικές επιπτώσεις, πολύ λίγη σημασία έχει αν πράγματι είναι. Όταν ο θρυλικός Warren Buffet λέει πως «πιθανόν ένα Grexit να αποβεί τελικά, προς όφελος του ευρώ» η απειλή χάνει την όποια διαπραγματευτική της αξία. Και όταν ο Jamie Dimon, ο άνθρωπος που έσωσε μια γιγαντιαία τράπεζα από την κρίση των subprime, συμφωνεί μαζί του, το παιχνίδι έχει χαθεί. Και το ζητούμενο είναι να σωθεί η παρτίδα.
Η κυβέρνηση μετέτρεψε την «Θεωρία παιγνίων» σε παιχνίδι του Τρελού με την φωτιά. Και από τα δικά της λάθη η χώρα έχει υποστεί σοβαρότατα πολιτικά και οικονομικά εγκαύματα δευτέρου βαθμού, εσωτερικά και εξωτερικά. Τώρα είναι η ώρα να απομακρυνθεί από την φωτιά. Πριν τα εγκαύματα φτάσουν να είναι τρίτου βαθμού. Και η ζημιά ανεπανόρθωτη.
Πέτρος Λάζος
petros.lazos@capital.gr
Πηγή:www.capital.gr