22 Ιουλίου 2016

Το πραξικόπημα στην Τουρκία και η Ελλάδα: Φοβικά σύνδρομα και …ευκαιρίες

Του Ηλία Κουσκουβέλη

Τις τελευταίες μέρες, μετά τις εξελίξεις στην Τουρκία, αναπτύχθηκε και πάλι στον τόπο μας η φοβική ρητορική ότι όταν η γειτονική χώρα έχει προβλήματα, τότε τα εξάγει προς Δυσμάς μέσω κρίσεων.
Τούτο το επιχείρημα θα ίσχυε αν η Τουρκία δεν είχε άλλα εσωτερικά και εξωτερικά μέτωπα και αν η επικράτηση του Ερντογάν δεν είχε προσθέσει και νέα προβλήματα. Συγκεκριμένα, στο αντάρτικο των Κούρδων, στον πόλεμο της Συρίας, στον πόλεμο κατά του ισλαμικού Κράτους, στην τρομοκρατία, στις διαφωνίες για την αναθεώρηση του Συντάγματος, στην υποχώρηση των επιδόσεων της τουρκικής οικονομίας, ήρθαν να προστεθούν ο εσωτερικός διχασμός, η καταρράκωση του κύρους των Ενόπλων Δυνάμεων, αλλά και η συνεπαγόμενη μείωση του αξιόμαχού τους.

Όλα αυτά δεν δείχνουν ένα κράτος το οποίο να μπορεί με την ισχύ της στρατιωτικής του μηχανής να εξάγει μία κρίση προς δυσμάς. Ακόμη και αν αυτό μπορούσε να γίνει, η κινητοποίηση των τουρκικών δυνάμεων θα προσέφερε προϋποθέσεις για νέο πραξικόπημα από τους ταπεινωμένους στρατιωτικούς. Το μόνο που θα μπορούσε να κάνει η Τουρκία είναι, μειώνοντας την αστυνόμευση των συνόρων της, να επιχειρήσει να προκαλέσει μία παρόμοια κρίση μέσω των προσφύγων, όπως το 2015. Σε αυτήν όμως την περίπτωση, δεκάδες πραξικοπηματίες θα είχαν την ευκαιρία να διαφύγουν προς την Ελλάδα, πράγμα που δεν επιθυμεί ο Ερντογάν.

Έλεγχος των φοβικών εκτιμήσεων και συνδρόμων δεν σημαίνει έλλειψη σωφροσύνης ή έλλειψη προετοιμασίας για κάθε ενδεχόμενο. Ιδιαίτερα διότι οι κρίσεις, εξ ορισμού, παρουσιάζουν κινδύνους, παρουσιάζουν όμως και ευκαιρίες, που μπορούν να εμφανισθούν λόγω της εκτράχυνσης των σχέσεων της γείτονος με τις ΗΠΑ, αφού η Τουρκία κατηγορεί τις ΗΠΑ και επιχειρεί εκβιαστικά να «βάλει στο χέρι» τον Γκιουλέν.

Για να το πετύχει αυτό, χρησιμοποιεί ως μέσο πίεσης την βάση του Ιντσιρλίκ, από την οποία επιχειρούν οι δυτικές δυνάμεις εναντίον του Ισλαμικού Κράτους, δημιουργώντας προβλήματα στις συγκεκριμένες επιχειρήσεις. Τούτο όμως δεν είναι το μείζον. Το μείζον είναι ότι στη βάση υπάρχουν 50 θερμοπυρηνικές κεφαλές και τα μέλη των οικογενειών των Αμερικανών που υπηρετούν εκεί, περί τα 2500 άτομα.

Δεν γνωρίζουμε το πώς θα εξελιχθεί η εν λόγω διελκυστίνδα. Εκείνο που είναι προφανές είναι ότι οι αμερικανο-τουρκικές σχέσεις, που διαρκώς επιδεινώνονταν τον τελευταίο χρόνο, βρίσκονται κυριολεκτικά στο ναδίρ! Και τούτο σημαίνει ότι ο δυτικός κόσμος θα πρέπει να στηριχθεί όλο και περισσότερο στα ασφαλή και δημοκρατικά κράτη της περιοχής, δηλαδή στο Ισραήλ, στην Κύπρο και στην Ελλάδα.

Τα πρώτα μηνύματα εκπέμπονται. Ήδη ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας χρησιμοποίησε μετά από πολλά χρόνια τον όρο «εισβολή» για την Κύπρο και το Βερολίνο έθεσε ως προϋπόθεση εξέλιξης των διαπραγματεύσεων της ΕΕ με την Τουρκία την λύση του Κυπριακού. Ας περιμένουμε λοιπόν και ας είμαστε νηφάλιοι και έτοιμοι.