Το μεγαλύτερο ποσοστό οδηγών που επιμένει να οδηγεί χωρίς να φορά τη ζώνη ασφαλείας εξακολουθούν να εκπροσωπούν οι Έλληνες, οι οποίοι «ξεχνούν» αυτήν την κρίσιμης σημασίας προστασία σε ποσοστό 44%, ενώ αρνητική πρωτιά σημειώνουν και στη χρήση κινητού τηλεφώνου χωρίς hands free (41%) καθώς επίσης και στην οδήγηση σε λωρίδα αποκλειστικής κίνησης λεωφορείων (38%).
Ταυτόχρονα παραμένουν νευρικοί στο τιμόνι με τους μισούς να «κολλάνε» εσκεμμένα στο μπροστινό αυτοκίνητο που τους εκνευρίζει, το 63% να εξυβρίζει άλλους οδηγούς, το 60% να κορνάρει άσκοπα όταν εκνευριστεί από άλλον οδηγό και σχεδόν το 1/4 να κατεβαίνει και από το αυτοκίνητό του για να διαπληκτιστεί με άλλον οδηγό.
Στα συμπεράσματα αυτά κατέληξε το 13ο βαρόμετρο για την υπεύθυνη οδήγηση, η μεγάλη ετήσια έρευνα, που διενεργήθηκε από το Ινστιτούτο Ipsos σε 12.400 άτομα από 11 ευρωπαϊκές χώρες και καταγράφει αντιπροσωπευτικές συμπεριφορές των Ευρωπαίων στο τιμόνι.
Αναφορικά με την αγενή συμπεριφορά στο δρόμο, ενώ παρατηρείται στις περισσότερες χώρες, τόσο οι Ευρωπαίοι όσο και οι Έλληνες οδηγοί είναι πεπεισμένοι ότι η δική τους συμπεριφορά στο τιμόνι είναι υποδειγματική: Το 98% των Ελλήνων αναφέρει τουλάχιστον ένα θετικό επίθετο για να περιγράψει την οδηγική συμπεριφορά του: θεωρούν, στη μεγάλη πλειονότητά τους ότι είναι προσεκτικοί (80%) και ήρεμοι (57%). Μόνο μερικοί παραδέχονται ότι είναι αγχωμένοι (12%), αλλά θεωρούν ότι δεν είναι σχεδόν ποτέ επιθετικοί, επικίνδυνοι και ανεύθυνοι.
Ολα τα ...παραπάνω βέβαια φαίνεται να τα διακρίνουν στους υπόλοιπους οδηγούς. Έτσι, το 92% των Ελλήνων αναφέρει τουλάχιστον ένα αρνητικό επίθετο για να περιγράψει την οδηγική συμπεριφορά των άλλων, τους οποίους θεωρούν ανεύθυνους (54%), αγχωμένους (38%), επιθετικούς (35%) και επικίνδυνους (41%).
Από τα συμπεράσματα της έρευνας προκύπτει επίσης ότι στους νέους κάτω των 35 ετών, ιδιαίτερα στους άνδρες, παρατηρείται υπερεκπροσώπηση επικίνδυνης συμπεριφοράς που συνδέεται με τη χρήση κινητού (23% παρακολουθεί ταινίες ή βίντεο ενώ οδηγεί), την κατανάλωση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών και την οδήγηση σε κατάσταση υπνηλίας.
Ένα άλλο ανησυχητικό φαινόμενο είναι πως σχεδόν 1 στους 3 οδηγούς ηλικίας 16 έως 24 ετών δεν φοράει ζώνη ασφαλείας, παρόλο που αυτός ο κανόνας είναι απαραίτητος για την απόκτηση άδειας οδήγησης.
Επιπλέον, ενώ περισσότεροι από 1 στους 2 οδηγούς (56%) τηλεφωνούν με σύστημα Bluetooth οδηγώντας, το 71% από αυτούς δεν θεωρεί αυτήν την πρακτική επικίνδυνη και το 18% έχει ήδη, ή παραλίγο να έχει, ατύχημα εξαιτίας της χρήσης του.
Η έκδοση του 2023 δείχνει επίσης μια αυξανόμενη χαλάρωση των οδηγών σχετικά με την τήρηση του Κώδικα οδικής κυκλοφορίας και τον σεβασμό των άλλων χρηστών. Οι συνέπειες αυτής της χαλάρωσης είναι πολύ αισθητές καθώς το 84% των ερωτηθέντων συνολικά δηλώνει ότι έχει ήδη φοβηθεί την επιθετική συμπεριφορά άλλων οδηγών - ένα πολύ υψηλό ποσοστό που δεν έχει μειωθεί από το 2019.
Σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, το 84% των Ελλήνων οδηγών χρησιμοποιεί το smartphone ή προγραμματίζει το GPS ενώ οδηγεί, ενώ περίπου οκτώ στους δέκα οδηγούς (79%) ξεπερνούν κατά λίγα χιλιόμετρα/ώρα το όριο ταχύτητας και το 22% έχει ήδη, ή παραλίγο να έχει, ατύχημα εξαιτίας της υπερβολικής ή ακατάλληλης ταχύτητας.
Η υπνηλία εξακολουθεί να αποτελεί ένα μεγάλο πρόβλημα, αλλά κρίνεται θετικά το γεγονός ότι με την πάροδο των χρόνων κάποια αντανακλαστικά πολύ αποτελεσματικά για την αντιμετώπιση της αυξάνονται. Ετσι, πλέον η πλειονότητα των οδηγών προγραμματίζουν την ώρα αναχώρησης ανάλογα με τις ώρες που γνωρίζουν ότι θα είναι λιγότερο κουρασμένοι ή τη μεταθέτουν όταν νιώθουν κουρασμένοι. Επιπλέον αλλάζουν οδηγό κατά τη διάρκεια της διαδρομής όταν αυτό είναι εφικτό και οι μισοί σταματούν κατά τη διάρκεια της διαδρομής για να κοιμηθούν.
Η έρευνα μέτρησε και τις αντιδράσεις των χρηστών ηλεκτρικών οχημάτων και όπως προέκυψε το 2023 το 21% των Ευρωπαίων οδηγών και το 16% των Ελλήνων δηλώνει ότι έχει ήδη οδηγήσει ηλεκτρικό αυτοκίνητο και το 6% ότι είναι οι ίδιοι ιδιοκτήτες (3% για την Ελλάδα).
Για ορισμένους οδηγούς, και πιο συγκεκριμένα τους ιδιοκτήτες αυτών των οχημάτων, η αλλαγή από θερμικό σε ηλεκτρικό τους έχει κάνει να υιοθετούν ασφαλέστερη και πιο ήρεμη οδήγηση, αναφέρεται στην έρευνα.
Υπερσυνδεδεμένοι και με έλλειψη ύπνου οι νέοι
Ανησυχητικά φαίνονται τα αποτελέσματα και για τους νέους. Οπως επισημαίνεται στην έρευνα, ενώ είναι ως επί το πλείστον αρχάριοι οδηγοί και μερικές φορές διαθέτουν προσωρινή άδεια οδήγησης, πολλοί νέοι κάτω των 35 ετών συνειδητά ή ασυνείδητα επιτρέπουν στους εαυτούς τους «ελευθερίες» σε σχέση με τον Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας.
Πρώτο σημάδι αυτής της επιθυμίας για παραβίαση των κανόνων είναι η μη χρήση της ζώνης ασφαλείας που φτάνει στην Ελλάδα το 41% στα άτομα κάτω των 35 ετών και μάλιστα το 47% στους άνδρες 16 έως 24 ετών.
Επίσης, το 43% συνολικά και το 35% στην Ελλάδα στέλνει ή διαβάζει SMS ή e-mails με το 77% να μην κρίνει ότι αυτό είναι επικίνδυνο.
Επιπλέον, το 54% των νέων από 16 έως 24 ετών που ρωτήθηκαν σε όλες τις χώρες συνεχίζουν την οδήγηση αν και νιώθουν πολύ κουρασμένοι (42% για την Ελλάδα).
Ωστόσο, όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, «αυτή η ηλικιακή ομάδα είναι ιδιαίτερα εκτεθειμένη σε μία χρόνια έλλειψη ύπνου, γεγονός που εκδηλώνεται στα αποτελέσματα αφού το 35% έχει ήδη την εντύπωση ότι έχει κοιμηθεί κατά την οδήγηση, δηλαδή 9 μονάδες περισσότερο από το σύνολο των οδηγών (29% στην Ελλάδα και 3 μονάδες περισσότερο).