Την ικανότητά της να εξυπηρετήσει το χρέος της διατηρεί η Ελλάδα, καθώς παρά τις προκλήσεις, η κατάσταση σε οικονομικό, δημοσιονομικό και χρηματοοικονομικό μέτωπο παραμένει ανθεκτική, τονίζει η Κομισιόν στην έκθεσή της κατόπιν της τρίτης μεταμνημονιακής αποστολής αξιολόγησης, που πραγματοποιήθηκε στις 2-5 Οκτωβρίου.
Η Ελλάδα αντιμετωπίζει χαμηλό ρίσκο σε βραχυπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο ορίζοντα, ενώ οι μεσοπρόθεσμοι κίνδυνοι είναι υψηλοί, λόγω του ακόμα υψηλού χρέους ως προς το ΑΕΠ, σύμφωνα με την ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους.
Η διαχείριση των δημοσίων περιουσιακών στοιχείων γίνεται πιο αποτελεσματική χάρη στο νέο νόμο για τη διακυβέρνηση των κρατικών επιχειρήσεων. Το πρώτο εξάμηνο του 2023, το Υπερταμείο πέτυχε τα υψηλότερα έσοδα στην ιστορία της από τα μερίσματα των εταιρειών του χαρτοφυλακίου της. Οι συναλλαγές σε ότι αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις προχωρούν σε γενικές γραμμές σύμφωνα με το σχέδιο.
Οι μεικτές χρηματοδοτικές ανάγκες του κράτους για την περίοδο 2023 – 2025 είναι χαμηλές, λόγω των σημαντικών πρωτογενών πλεονασμάτων και της μέτριας απόσβεσης του χρέους, σημειώνεται, ενώ η Κομισιόν επισημαίνει επίσης την πρόωρη αποπληρωμή των διμερών δανείων διάσωσης, το μεγάλο «μαξιλάρι» που διαθέτει η Αθήνα και τη συνεχιζόμενη έξοδό της στις αγορές, με επιτυχημένες δημοπρασίες ομολόγων.
Η οικονομία
Έπειτα από την ισχυρή ανάπτυξη του 2022, η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται να μετριαστεί, με την αύξηση του ΑΕΠ, όμως, να υπερβαίνει τη μακροπρόθεσμη δυνητική ανάπτυξη.
Το πραγματικό ΑΕΠ αναμένεται να αυξηθεί κατά 2,4% το 2023, κατά 2,3% το 2024 και κατά 2,2% το 2025, με τις επενδύσεις να αναμένεται να αποτελέσουν μοχλό ανάπτυξης, πέραν της κατανάλωσης. Οι πρόσφατες φυσικές καταστροφές αναμένεται να έχουν μόνο μικρό αντίκτυπο στην ανάπτυξη του 2023, σημειώνει η Κομισιόν.
Έπειτα από την απότομη μείωση κατά το πρώτο εξάμηνο του 2023, ο πληθωρισμός αναμένεται να συνεχίσει να μειώνεται, αν και με πιο αργό ρυθμό, καθώς το ενεργειακό σοκ υποχωρεί και οι μισθοί αυξάνονται.
Δημόσια οικονομικά
Η Κομισιόν περιμένει πρωτογενές πλεόνασμα στο 1,1% του ΑΕΠ το 2023 και την περαιτέρω αύξησή του στο 2024-2025, λόγω της χαμηλής αύξησης των δαπανών και της συνεχιζόμενης αύξησης των εσόδων. Οι ανεξόφλητες οφειλές του Δημοσίου έχουν μειωθεί, όμως η μείωσή τους παραμένει ανομοιόμορφη, σημειώνει η έκθεση, καθώς η Κομισιόν χαρακτηρίζει ικανοποιητική την πρόοδο στις συντάξεις, αλλά επίμονες τις οφειλές στα νοσοκομεία.
Τράπεζες και «κόκκινα» δάνεια
Η κερδοφορία των τραπεζών παραμένει ισχυρή, αλλά η αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, ιδίως από τους servicers, συνεχίζει να αποτελεί πρόκληση. Το 2022 και το πρώτο εξάμηνο του 2023, οι τράπεζες επωφελήθηκαν από την αύξηση των επιτοκιακών περιθωρίων που ενίσχυσε την κερδοφορία τους, επιτρέποντάς τους να ενισχύσουν τους κεφαλαιακούς δείκτες. Ωστόσο, τα επιτοκιακά περιθώρια αναμένεται να μειωθούν λόγω του αυξανόμενου κόστους χρηματοδότησης, συμπεριλαμβανομένων των υψηλότερων επιτοκίων καταθέσεων.
Η μείωση του αποθέματος των μη εξυπηρετούμενων δανείων (ΜΕΔ) έχει ανακοπεί το πρώτο εξάμηνο του 2023, μετά από σημαντική βελτίωση σε μονοψήφια επίπεδα τα τελευταία χρόνια. Αυτό υποδεικνύει πιθανές δυσκολίες των τραπεζών να διατηρήσουν τη μείωση των ΜΕΔ μέσω οργανικών ασκήσεων.
Η προγραμματισμένη επανεκκίνηση του «Ηρακλή», του Ελληνικού Σχεδίου Προστασίας Περιουσιακών Στοιχείων (HAPS) αναμένεται να συμβάλει στην περαιτέρω μείωση των ΜΕΔ. Ορισμένα χαρτοφυλάκια που τιτλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του αρχικού HAPS εξακολουθούν να υποαποδίδουν σε σχέση από τα αρχικά επιχειρηματικά σχέδια, καθώς η διαχείριση του μη εξυπηρετούμενου χρέους από τους servicers συνεχίζει να αντιμετωπίζει προκλήσεις.
Αυτές οι προκλήσεις περιλαμβάνουν καθυστερήσεις στις δικαστικές διαδικασίες, ένα ακόμη υψηλό ποσοστό άγονων πλειστηριασμών και, σε μικρότερο βαθμό, σχετικά χαμηλή –αν και αυξανόμενη– εφαρμογή της διαδικασίας του εξωδικαστικού συμβιβασμού. Η αποτελεσματική αναδιάρθρωση του χρέους από τους servicers και η αποτελεσματική λειτουργία του πτωχευτικού δικαίου, σε συνδυασμό με τη λειτουργία της δευτερογενούς αγοράς για τα ΜΕΔ, θα αποτελέσει το κλειδί για την περαιτέρω μείωση των ΜΕΔ και ως εκ τούτου για τη στήριξη της οικονομικής απόδοσης, τονίζεται στην έκθεση.
Εν αναμονή της εισαγωγής των προγραμματισμένων βελτιώσεων, οι πολιτικές του χρηματοπιστωτικού τομέα για την άρση διαφόρων εμποδίων στην αντιμετώπιση του μη εξυπηρετούμενου χρέους αποδίδουν σταθερά παρά τις καθυστερήσεις στην υλοποίηση των προγραμματισμένων πρωτοβουλιών.
Ο ρυθμός εκκαθάρισης των εκκρεμών υποθέσεων αφερεγγυότητας νοικοκυριών ήταν σταθερός. Μέχρι τον Σεπτέμβριο του 2023, αναμένονταν να έχει εκδικαστεί το 96,5% των υποθέσεων αφερεγγυότητας νοικοκυριών και να έχουν εκδοθεί τελεσίδικες δικαστικές αποφάσεις.
Ο εξωδικαστικός συμβιβασμός κερδίζει έδαφος και οι αρχές σκοπεύουν να εισαγάγουν νέες δυνατότητες στην πλατφόρμα. Ωστόσο, υπάρχει περιθώριο για περαιτέρω διευκόλυνση της χρήσης των άλλων εργαλείων του νέου κώδικα αφερεγγυότητας, όπως η πλατφόρμα δεύτερης ευκαιρίας.
Η διαδικασία για τη σύσταση του φορέα πώλησης και μίσθωσης (SLBO) δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν από τον Σεπτέμβριο του 2024. Ως εκ τούτου, το καθεστώς προσωρινής στήριξης για την προστασία της πρώτης κατοικίας των ευάλωτων νοικοκυριών πρόκειται να παραταθεί για άλλους 15 μήνες ή μέχρι την ίδρυση του SLBO, παρόλο που η υιοθέτηση αυτού του καθεστώτος ήταν μέχρι στιγμής πολύ περιορισμένη.
Οι περισσότερες αξιώσεις από τις τράπεζες που σχετίζονται με λεγόμενες «κρατικές εγγυήσεις» έχουν διεκπεραιωθεί, αλλά οι πληρωμές παραμένουν σημαντικά χαμηλότερες από τους στόχους. Ανάλογα με τις δικαστικές αποφάσεις, σημαντικό μέρος των καλούμενων κρατικών εγγυήσεων μπορεί να καθυστερήσει ή να μην καταβληθεί καθόλου, ιδιαίτερα στον τομέα των εταιρικών δανείων.