Τεράστιες καθυστερήσεις, οι οποίες απειλούν να «τινάξουν στον αέρα» την κατασκευή του Βόρειου Οδικού Αξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) καταγγέλλει η αντιπολίτευση, την ώρα που η κλεψύδρα του έργου Χανιά – Ηράκλειο έχει ήδη γυρίσει ανάποδα. Το έργο χρηματοδοτείται και με 200 εκ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, πόροι για τους οποίους το χρονοδιάγραμμα είναι σφιχτό και αμετακίνητο καθώς το αργότερο μέχρι τον Ιούνιο του 2026 θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί εργασίες που αντιστοιχούν στο 15% της αξίας του.
Πληροφορίες από το υπουργείο Υποδομών αναφέρουν ότι το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών θα γίνει εντός του μήνα. Ωστόσο, ο χρόνος πιέζει, ενώ ταυτοχρόνως «τρέχουν» και προσφυγές των δήμων για το έργο και παράλληλα άγνωστη παραμένει και η στάση που θα τηρήσουν τα υποψήφια σχήματα ύστερα από την ανάδειξη αναδόχου.
Υπενθυμίζεται ότι προσφορές για την τελευταία μεγάλη σύμβαση παραχώρησης της χώρας έχουν υποβάλλει τρεις υποψήφιοι μνηστήρες (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Μυτιληναίος- Άκτωρ Παραχωρήσεις και ΑΒΑΞ –Meridiam) με κίνητρο πέραν του αντικειμένου του έργου και τη σύμβαση παραχώρησης δεδομένου ότι στον αυτοκινητόδρομο θα εφαρμοστούν σκιώδη διόδια με επιδοτούμενες διελεύσεις από το Δημόσιο.
Τον περασμένο μήνα αποσφραγίστηκαν οι φάκελοι των τεχνικών προσφορών των υποψηφίων, ενώ το υπουργείο ζήτησε δίμηνη παράταση στην ισχύ των προσφορών των τριών υποψηφίων έως και τις 7 Μαρτίου του 2024.
Ωστόσο, οι καθυστερήσεις στον διαγωνισμό παραχώρησης για το τμήμα Χανιά - Ηράκλειο προϋπολογισμού 1,5 δισ. ευρώ είναι κάτι παραπάνω από εμφανείς προκαλώντας ανησυχία ακόμα και για τη χρηματοδότηση του έργου.
Κρίσιμο έργο για την Κρήτη
Να σημειωθεί ότι το εν λόγω τμήμα του ΒΟΑΚ Χανιά - Ηράκλειο αποτελεί το βασικό τμήμα του αυτοκινητόδρομου και έχει μήκος 157,5 χλμ. Για τη χρηματοδότηση του έργου 600 εκατομμύρια ευρώ θα διαθέσει το Δημοσιο και 700 εκατ. θα καταβάλλει ο παραχωρησιούχος από δάνεια και ιδιωτική χρηματοδότηση.
Πρόκειται για ένα έργο κρίσιμο για την Κρήτη, η κοινωνία της οποίας ήδη διαμαρτύρεται για τις αλλεπάλληλες καθυστερήσεις.
Σε ό,τι αφορά το μέλλον της παραχώρησης, δε θα πρέπει επίσης να παραβλέπεται το γεγονός ότι οι δήμοι Ηρακλείου και Μαλεβιζίου έχουν καταθέσει προσφυγές στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) που αφορούν τους περιβαλλοντικούς όρους του έργου ζητώντας να υιοθετηθεί μερική υπογειοποίηση, όρος που εάν προχωρήσει εκτός από νέες καθυστερήσεις, θα γεννήσει και αυξημένα κόστη τουλάχιστον κατά 100 εκ. ευρώ.
Υπενθυμίζεται ότι τα άλλα δύο τμήματα του ΒΟΑΚ Χερσόνησος - Νεάπολη και Νεάπολη - Άγιος Νικόλαος έχουν ήδη υπογραφεί. Στο πρώτο ανάδοχος είναι η κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ-ΑΚΤΩΡ ΠΑΡΑΧΩΡΗΣΕΙΣ-ΙΝΤΡΑΚΑΤ και στο δεύτερο η ΑΚΤΩΡ.
Μαμουλάκης: Ιλαροτραγωδία ο ΒΟΑΚ
«Ο ΒΟΑΚ εξελίσσεται σε ιλαροτραγωδία με υπογραφή της Κυβέρνησης ΝΔ. Κανένα έργο δεν προχωράει, κανένα εργοτάξιο δεν λειτουργεί, κενό γράμμα αποδεικνύονται οι υποσχέσεις του Κ. Μητσοτάκη. Πέντε σχεδόν χρόνια ΝΔ και μετά από τις ειρωνείες για όσα είχαν γίνει επί ΣΥΡΙΖΑ, το μόνο που έχουν πετύχει τα κυβερνητικά στελέχη είναι να εκτοξεύσουν το κόστος και να προσθέσουν διόδια».
Αυτό επισημαίνει σε δήλωσή του ο τομεάρχης Υποδομών και Μεταφορών του ΣΥΡΙΖΑ, Χάρης Μαμουλάκης, ο οποίος αναρωτιέται για ποιό λόγο δεν προχωρά το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών για το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο, καθώς επίσης και γιατί εκτοξεύτηκε ο προϋπολογισμός στο τμήμα Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος με αποτέλεσμα να έχουμε κόστος 10.000.000€ ανά 1 χιλιόμετρο.
«Γιατί έγινε δεκτή έκπτωση με μονοψήφιο ποσοστό στο συγκεκριμένο τμήμα; Γιατί οι «άριστοι» της Κυβέρνησης «ξέχασαν» όλα αυτά τα χρόνια να ολοκληρώσουν τις απαλλοτριώσεις και περίπου ενάμιση χρόνο μετά την υπογραφή της σύμβασης, πληρώνει το Ελληνικό Δημόσιο για τα σταθμευμένα μηχανήματα χωρίς να έχουμε εργασίες; Κάποιος πρέπει να απαντήσει, κάποιοι πρέπει να απολογηθούν», υπογραμμίζει ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ προαναγγέλοντας δύο νέες κοινοβουλευτικές παρεμβάσεις για το θέμα τις προσεχείς ημέρες.
Υπενθυμίζεται ότι στα μέσα Δεκεμβρίου είχε κατατεθεί μια ακόμη ερώτηση στη Βουλή από τον Χάρη Μαμουλάκη και άλλους 16 βουλευτές προς τον Υπουργό Υποδομών και Μεταφορών, στην οποία επισημαινόταν ο κίνδυνος να χαθεί η χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
«Μέχρι το 2ο τρίμηνο του 2023, θα έπρεπε να έχει κοινοποιηθεί η ανάθεση της σύμβασης παραχώρησης για το υποέργο Χανιά - Ηράκλειο του ΒΟΑΚ, προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας» αναφέρει σε δήλωσή του ο Χάρης Μαμουλάκης, τονίζοντας: «Παράλληλα, μέχρι 31/12/2025 θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μια σειρά εργασιών που αντιστοιχούν στο 15% του έργου. Με λύπη διαπιστώνουμε ότι κρίσιμες προθεσμίες έχουν παρέλθει και ο κίνδυνος να χαθεί η χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης & Ανθεκτικότητας είναι πλέον πολύ υψηλός. Ο αρμόδιος Υπουργός οφείλει εξηγήσεις» τόνιζαν οι βουλευτές.
Αντιδράσεις και από το ΠΑΣΟΚ/Κίνημα Αλλαγής
Τις σφοδρές αντιδράσεις και του ΠΑΣΟΚ που σημειώνει ότι τα επικοινωνιακά τεχνάσματα μιας εικονικής πραγματικότητας δεν αποσιωπούν τις τεράστιες ευθύνες που βαρύνουν την κυβέρνηση, έχουν προκαλέσει οι συνεχείς καθυστερήσεις στον ΒΟΑΚ. Σε ανακοίνωσή του ο Τομέας Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων του Κινήματος κάνει λόγο για «σοβαρές αβλεψίες στην κοστολόγηση του έργου, καθυστερήσεις στην έναρξη των εργασιών και ορατόν κίνδυνο μη ολοκλήρωσης τμημάτων του έργου εντός του χρονοδιαγράμματος, που ορίζεται από τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία».
Ο Τομέας αναφερει ότι:
- Στο πρώτο τμήμα «Κίσσαμος – Χανιά – Χερσόνησος» έπειτα από πρόσφατη απόφαση του υπουργείου υποδομών και μεταφορών υπάρχει και νέα καθυστέρηση στο έργο, αφού δόθηκε νέα (δεύτερη) παράταση για την προσκόμιση οικονομικών προσφορών παρά το γεγονός ότι υπάρχουν ήδη τρία εταιρικά σχήματα που έχουν καταθέσει προσφορές.
- Το τρίτο τμήμα «Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος» συμβασιοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2022. Έκτοτε υπάρχει στασιμότητα εργασιών που συνεπάγεται κίνδυνο υπέρβασης των συμβατικών χρονοδιαγραμμάτων περάτωσης του έργου και του συνολικού του κόστους.
- Το τέταρτο τμήμα «Άγιος Νικόλαος – Σητεία» διαθέτει μελετητική ωριμότητα σε αρκετά σημεία, όμως παρά τις εξαγγελίες της κυβέρνησης περί χρηματοδότησης μέσω ΕΣΠΑ, δεν έχουν γίνει περαιτέρω ενέργειες δρομολόγησης του έργου.
«Η θλιβερή αυτή πραγματικότητα αναδεικνύει περίτρανα την αδυναμία του υπουργείου Υποδομών να αντιληφθεί τη σπουδαιότητα υλοποίησης ενός σύγχρονου οδικού δικτύου που αποτελεί χρόνιο και δίκαιο αίτημα των κατοίκων της Κρήτης. Τα επικοινωνιακά τεχνάσματα για δημιουργία μιας εικονικής πραγματικότητας προόδου του έργου, δεν αποσιωπούν τις τεράστιες ευθύνες που βαρύνουν την κυβέρνηση, απόρροια αδιαφορίας, άστοχων χειρισμών και παραλείψεων της».
Το μείζον θέμα των καθυστερήσεων στο χρονοδιάγραμμα κατασκευής του ΒΟΑΚ έφερε και στη Βουλή το κόμμα με ερώτηση πέντε βουλευτών με επικεφαλής τον Απόστολο Πάνα, υπεύθυνο του Κοινοβουλευτικού Τομέα Υποδομών.
Οι βουλευτές επισημαίνουν ότι παρά το γεγονός πως οι οικονομικές προσφορές για το λεγόμενο “μεγάλο τμήμα” Χανιά – Ηράκλειο έχουν κατατεθεί από τον Μάιο, δεν έχουν ανοίξει ακόμα αν και πρόκειται για ένα έργο υποδομής με τεράστια σημασία για την οδική ασφάλεια και την ανάπτυξη του νησιού καθώς η χάραξή του περιλαμβάνει τη σύνδεση από την Κίσσαμο Χανίων έως τη Σητεία, δημιουργώντας έναν ενιαίο αυτοκινητόδρομο μήκους 300km με συνολικό κόστος της τάξης των 2,5 δισεκ. Ευρώ.
Οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την τύχη του έργου, καθώς με τα μέχρι σήμερα δεδομένα τίθεται εν αμφιβόλω η εξέλιξή του, καθώς οι καθυστερήσεις, οι διαφαινόμενες δικαστικές προσφυγές τεχνικών εταιρειών, τα σφιχτά χρονοδιαγράμματα που δεν τηρούνται, δημιουργούν αρνητικά δεδομένα, ικανά να «τινάξουν στον αέρα» συνολικά το έργο, όπως σχολιάζουν χαρακτηριστικά.
Τονίζουν επίσης πως η παράταση μέχρι την 7η Μαρτίου για το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών, μετακυλύει χρονικά τη συνολική ωρίμανση του έργου, καθώς τα τρία εταιρικά σχήματα που έχουν φθάσει σε αυτή τη φάση, τηρούν στάση αναμονής, καθώς στο μεσοδιάστημα μέχρι την 7η Μαρτίου θα πρέπει να ληφθούν και οι αποφάσεις επί των προσφυγών των Δήμων Ηρακλείου και Μαλεβιζίου.
Μαρία Λιλιοπούλου
ΕΘΝΟΣ