Πέρυσι, η Ελλάδα, στον απόηχο του ακραίου καύσωνα διάρκειας 16 ημερών, επλήγη από τη μεγαλύτερη πυρκαγιά στην ιστορία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Από τον Ιούλιο μέχρι και τον Αύγουστο του 2023 κάηκαν τεράστιες εκτάσεις, διπλάσιες από το μέγεθος της Αθήνας. Και οι φωτιές στη χώρα συνεχίζονται και το φετινό καλοκαίρι. Η Ελλάδα δεν αποτελεί όμως μεμονωμένη περίπτωση: σε χώρες όπως η Τουρκία, ο Καναδάς, τμήματα των ΗΠΑ, η Αφρική και η Ρωσία, οι ισχυροί άνεμοι και η ξηρασία πυροδοτούν συνεχώς νέες πυρκαγιές.
Hot-spot η NA Ευρώπη και η Μεσόγειος
Δημοσίευση στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Medicine» καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το 2023 ήταν η χρονιά με τον δεύτερο μεγαλύτερο αριθμό θανάτων λόγω του καύσωνα στην Ευρώπη την τελευταία δεκαετία. Μόνο το 2022 ο εκτιμώμενος αριθμός ήταν ακόμη υψηλότερος, με περισσότερους από 60.000 θανάτους.
Πρόκειται όμως μόνο για εκτιμήσεις, επισημαίνουν οι συντάκτες της μελέτης. Το περασμένο έτος ήταν επίσης το θερμότερο από τότε που άρχισαν οι καταγραφές. Η διεθνής ερευνητική ομάδα επισημαίνει ότι και η Ευρώπη φαίνεται να έχει προσαρμοστεί στους καύσωνες.
Η Ευρώπη είναι η ήπειρος που θερμαίνεται με τον πιο γρήγορο ρυθμό - η θερμοκρασία αυξάνεται περίπου δύο φορές γρηγορότερα από τον παγκόσμιο μέσο όρο. Αυτό προκύπτει από πρόσφατη μελέτη του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού και της ευρωπαϊκής υπηρεσίας για το κλίμα Copernicus.
Οι περιοχές της κεντρικής και νοτιοανατολικής Ευρώπης και στις ακτές της Μεσογείου, όπου οι θερμοκρασίες αυξάνονται κατακόρυφα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, επηρεάζονται βέβαια περισσότερο. Πρόκειται επίσης για περιοχές που είναι εξ αρχής ιδιαίτερα ευάλωτες στις δασικές πυρκαγιές λόγω του θερμού και ξηρού κλίματος.
Για τις φωτιές ευθύνονται βλακεία και εμπρησμοί
Σύμφωνα με τον ειδικό σε θέματα ακραίων καιρικών φαινομένων Φρανκ Μπέτχερ, η κλιματική αλλαγή ευνοεί επίσης την ταχύτερη εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών. «Οι εκτεταμένες περίοδοι καύσωνα και ξηρασίας επιδεινώνουν τις συνθήκες υπό τις οποίες μπορεί να εξαπλωθεί μία πυρκαγιά μετά το ξέσπασμά της». Σύμφωνα με την WWF, μόνο το 4% των δασικών πυρκαγιών έχουν φυσικά αίτια. Το 90% των πυρκαγιών προκαλούνται από τον άνθρωπο. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε αμέλεια ή σε σκόπιμο εμπρησμό.
Ο ειδικός σε θέματα ακραίων καιρικών φαινομένων Μπέτχερ το περιγράφει παρόμοια: Κατά τη γνώμη του, υπάρχουν δύο κύριες αιτίες για τις δασικές πυρκαγιές, «η βλακεία και η πρόθεση»: «Οι δασικές πυρκαγιές προκαλούνται από ανεύθυνο και αμελή τρόπο διαχείρισης εστιών φωτιάς στο δάσος, όπως τσιγάρα ή μπάρμπεκιου ή από το παρκάρισμα αυτοκινήτων σε ξηρό χορτάρι ή από εσκεμμένο εμπρησμό», εξηγεί, ενώ σύμφωνα με τον ίδιο, ο κεραυνός είναι σπάνια η αιτία.