Ο Σέργιος Τζάνος και ο Γιώργος Μπαρδάνης που διαθέτουν έναν από τους μεγαλύτερους στόλους στη χώρα με 500 drones, μιλούν στο protothema.gr - «Δεν ήταν διαφημιστικό, ήταν μέρος ενός ιδιωτικού event για δρομείς της εταιρείας»
Ήταν ένα βράδυ που τίποτα δεν προμήνυε ότι θα ξεσπούσε θύελλα. Ένα σμήνος drones απογειώνεται από την Αίγλη του Ζαππείου, σχεδιασμένο να προσφέρει ένα εντυπωσιακό θέαμα για μια ομάδα 150 δρομέων, στο πλαίσιο καμπάνιας της Adidas. Το show κυλά όπως είχε προβλεφθεί. Ένα γιγαντιαίο αθλητικό παπούτσι σχηματίζεται στον ουρανό, ακριβώς πάνω από το κέντρο της Αθήνας. Λίγες ώρες αργότερα, μια φωτογραφία κάνει την εμφάνισή της στα social media: Το τεράστιο αυτό παπούτσι, να προβάλει στον ουρανό, φαινομενικά «πατώντας» τον Παρθενώνα. Οι αντιδράσεις είναι άμεσες.
«Εικόνα δυσάρεστη και προσβλητική για το μνημείο», δηλώνει η υπουργός Πολιτισμού. Σχόλια, αναρτήσεις, ειρωνείες και αγανάκτηση πλημμυρίζουν το διαδίκτυο. Η εικόνα δεν άργησε να γίνει πολιτικό θέμα. Το υπουργείο Πολιτισμού καταθέτει μήνυση, διατάσσεται προκαταρκτική εξέταση, και μια υπόθεση που ξεκίνησε ως τεχνολογικό επίτευγμα μετατρέπεται σε δημόσιο σκάνδαλο.
Τι πραγματικά συνέβη εκείνο το βράδυ;Είχαν όντως πάρει άδειες οι διοργανωτές; Είχε προβλεφθεί ότι οι εικόνες θα μπορούσαν να φαντάζουν πως «πατούν» την Ακρόπολη ανάλογα με την οπτική γωνία;
Oι δύο δημιουργοί του πολυσυζητημένου drone show της Adidas, o ηλεκτρολόγος μηχανικός του ΕΜΠ Σέργιος Τζάνος και ο επιχειρηματίας από τον χώρο της εστίασης Γιώργος Μπαρδάνης μιλούν στο protothema.gr. Όπως εξηγούν, χρειάστηκαν μήνες ολόκληροι για να λάβουν την ειδική άδεια από την Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας ώστε να τους επιτραπεί να πραγματοποιούν πτήσεις με σμήνη drones – κάτι που μέχρι πρόσφατα δεν είχε ξανασυμβεί στην Ελλάδα σε τέτοια κλίμακα. Επιμένουν ότι όλα έγιναν νόμιμα, πως δεν υπήρχε καμία πρόθεση προσβολής του μνημείου και ξεκαθαρίζουν ότι η επίμαχη φωτογραφία τραβήχτηκε τυχαία από άσχετο παρατηρητή.
Ο Σέργιος Τζάνος και ο Γιώργος Μπαρδάνης διαθέτουν έναν από τους μεγαλύτερους στόλους στη χώρα, με 500 drones / Φωτογραφία: Παναγιώτης Κουφαλέξης
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Σήμερα, ο Σέργιος Τζάνος και ο Γιώργος Μπαρδάνης διαθέτουν έναν από τους μεγαλύτερους στόλους στη χώρα, με 500 drones. Στην αρχή, όπως ομολογούν με χαμόγελο, δεν είχαν πού να τα τοποθετήσουν. Τα κρατούσαν στα σπίτια τους – «στοιβαγμένα σε σαλόνια, αποθήκες, κουτιά». Σήμερα, έχουν εγκατασταθεί σε επαγγελματικό χώρο, με τα drones να βρίσκονται ασφαλώς αποθηκευμένα και την επιχείρησή τους να λειτουργεί με διεθνή πρότυπα. Μέσα σε λίγα χρόνια, κατάφεραν να πραγματοποιήσουν θεάματα σε μεγάλες διοργανώσεις, φεστιβάλ και συναυλίες, κερδίζοντας την εμπιστοσύνη τόσο ιδιωτών όσο και δημόσιων φορέων.
«Δημιουργούμε σχέδια, εικόνες, λογότυπα στον ουρανό. Αυτή είναι η δουλειά μας», λένε οι δύο συνέταιροι, που το 2024 αποφάσισαν να επενδύσουν σε έναν τομέα που στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμη σε αρχικά στάδια, αλλά στο εξωτερικό αναπτύσσεται ραγδαία. Το ξεκίνημα δεν ήταν εύκολο. «Το πρώτο πράγμα που έπρεπε να δούμε ήταν ποια drones θα επιλέξουμε. Δεν πρόκειται για μια απλή αγορά. Έπρεπε να μελετήσουμε τεχνικά χαρακτηριστικά, αξιοπιστία, αντοχή, αυτονομία και δυνατότητες συγχρονισμένης πτήσης σε μεγάλα σμήνη. Χρειάστηκαν μήνες ερευνών και δοκιμών», εξηγούν.
Αφού εξασφάλισαν τον εξοπλισμό, ακολούθησε το δυσκολότερο κομμάτι: να αποδείξουν στις αρχές – και κυρίως στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας – ότι διαθέτουν την τεχνογνωσία και την τεχνολογία για να σηκώσουν σμήνη drones με απόλυτη ασφάλεια, χωρίς τον παραμικρό κίνδυνο ατυχήματος. «Δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση να πετάς 200, 300 ή 400 drones ταυτόχρονα. Το σύστημα πρέπει να έχει απόλυτο συγχρονισμό, με συνεχείς ελέγχους, back-up λύσεις και πολλαπλές δικλίδες ασφαλείας. Ο αέρας, η θερμοκρασία, ακόμα και το υψόμετρο, μπορούν να επηρεάσουν την πτήση. Χρειάζεται μεγάλη εμπειρία, δεν είναι κάτι που μαθαίνεται σε μια νύχτα».
Οι ίδιοι δηλώνουν περήφανοι που έφτασαν στο σημείο να έχουν σήμερα έναν από τους μεγαλύτερους στόλους στην Ελλάδα – με 500 drones τελευταίας γενιάς. Ο Σέργιος, 40 ετών, με πτυχίο ηλεκτρολόγου μηχανικού από το Μετσόβιο, έχει αναλάβει το τεχνικό και σχεδιαστικό κομμάτι, ενώ ο 29χρονος Γιώργος, με επαγγελματικό υπόβαθρο στην εστίαση και τις εκδηλώσεις, είναι υπεύθυνος για τη διοργάνωση και τις συνεργασίες. «Είμαστε ένα ελληνικό start-up, που ξεκίνησε με πολλή προσωπική δουλειά και μεγάλο ρίσκο», λένε.
Η συνολική επένδυση τους ξεπέρασε το 1 εκατομμύριο ευρώ, ένα ποσό που κάλυψε όχι μόνο την αγορά του εξοπλισμού αλλά και την ανάπτυξη του λογισμικού, την εκπαίδευση, τη στελέχωση της ομάδας και την ενοικίαση επαγγελματικών χώρων. «Στην αρχή τα είχαμε όλα στα σπίτια μας. Τα drones ήταν παντού – στο σαλόνι, στις αποθήκες, σε κούτες. Τώρα πλέον έχουμε δικό μας χώρο, με ειδική υποδομή και ό,τι χρειάζεται μια τέτοια επιχείρηση για να λειτουργεί με σοβαρότητα».
Μέχρι στιγμής, καμία εταιρεία στην Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να αξιοποιήσει και τα 500 drones σε ένα ενιαίο show. Η μεγαλύτερη πτήση που έχουν πραγματοποιήσει ήταν αυτή της Adidas, με 400 drones να σχηματίζουν εντυπωσιακές εικόνες στον αττικό ουρανό.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Σήμερα, ο Σέργιος Τζάνος και ο Γιώργος Μπαρδάνης διαθέτουν έναν από τους μεγαλύτερους στόλους στη χώρα, με 500 drones. Στην αρχή, όπως ομολογούν με χαμόγελο, δεν είχαν πού να τα τοποθετήσουν. Τα κρατούσαν στα σπίτια τους – «στοιβαγμένα σε σαλόνια, αποθήκες, κουτιά». Σήμερα, έχουν εγκατασταθεί σε επαγγελματικό χώρο, με τα drones να βρίσκονται ασφαλώς αποθηκευμένα και την επιχείρησή τους να λειτουργεί με διεθνή πρότυπα. Μέσα σε λίγα χρόνια, κατάφεραν να πραγματοποιήσουν θεάματα σε μεγάλες διοργανώσεις, φεστιβάλ και συναυλίες, κερδίζοντας την εμπιστοσύνη τόσο ιδιωτών όσο και δημόσιων φορέων.
«Δημιουργούμε σχέδια, εικόνες, λογότυπα στον ουρανό. Αυτή είναι η δουλειά μας», λένε οι δύο συνέταιροι, που το 2024 αποφάσισαν να επενδύσουν σε έναν τομέα που στην Ελλάδα βρίσκεται ακόμη σε αρχικά στάδια, αλλά στο εξωτερικό αναπτύσσεται ραγδαία. Το ξεκίνημα δεν ήταν εύκολο. «Το πρώτο πράγμα που έπρεπε να δούμε ήταν ποια drones θα επιλέξουμε. Δεν πρόκειται για μια απλή αγορά. Έπρεπε να μελετήσουμε τεχνικά χαρακτηριστικά, αξιοπιστία, αντοχή, αυτονομία και δυνατότητες συγχρονισμένης πτήσης σε μεγάλα σμήνη. Χρειάστηκαν μήνες ερευνών και δοκιμών», εξηγούν.
Αφού εξασφάλισαν τον εξοπλισμό, ακολούθησε το δυσκολότερο κομμάτι: να αποδείξουν στις αρχές – και κυρίως στην Υπηρεσία Πολιτικής Αεροπορίας – ότι διαθέτουν την τεχνογνωσία και την τεχνολογία για να σηκώσουν σμήνη drones με απόλυτη ασφάλεια, χωρίς τον παραμικρό κίνδυνο ατυχήματος. «Δεν είναι καθόλου εύκολη υπόθεση να πετάς 200, 300 ή 400 drones ταυτόχρονα. Το σύστημα πρέπει να έχει απόλυτο συγχρονισμό, με συνεχείς ελέγχους, back-up λύσεις και πολλαπλές δικλίδες ασφαλείας. Ο αέρας, η θερμοκρασία, ακόμα και το υψόμετρο, μπορούν να επηρεάσουν την πτήση. Χρειάζεται μεγάλη εμπειρία, δεν είναι κάτι που μαθαίνεται σε μια νύχτα».
Οι ίδιοι δηλώνουν περήφανοι που έφτασαν στο σημείο να έχουν σήμερα έναν από τους μεγαλύτερους στόλους στην Ελλάδα – με 500 drones τελευταίας γενιάς. Ο Σέργιος, 40 ετών, με πτυχίο ηλεκτρολόγου μηχανικού από το Μετσόβιο, έχει αναλάβει το τεχνικό και σχεδιαστικό κομμάτι, ενώ ο 29χρονος Γιώργος, με επαγγελματικό υπόβαθρο στην εστίαση και τις εκδηλώσεις, είναι υπεύθυνος για τη διοργάνωση και τις συνεργασίες. «Είμαστε ένα ελληνικό start-up, που ξεκίνησε με πολλή προσωπική δουλειά και μεγάλο ρίσκο», λένε.
Η συνολική επένδυση τους ξεπέρασε το 1 εκατομμύριο ευρώ, ένα ποσό που κάλυψε όχι μόνο την αγορά του εξοπλισμού αλλά και την ανάπτυξη του λογισμικού, την εκπαίδευση, τη στελέχωση της ομάδας και την ενοικίαση επαγγελματικών χώρων. «Στην αρχή τα είχαμε όλα στα σπίτια μας. Τα drones ήταν παντού – στο σαλόνι, στις αποθήκες, σε κούτες. Τώρα πλέον έχουμε δικό μας χώρο, με ειδική υποδομή και ό,τι χρειάζεται μια τέτοια επιχείρηση για να λειτουργεί με σοβαρότητα».
Μέχρι στιγμής, καμία εταιρεία στην Ελλάδα δεν έχει καταφέρει να αξιοποιήσει και τα 500 drones σε ένα ενιαίο show. Η μεγαλύτερη πτήση που έχουν πραγματοποιήσει ήταν αυτή της Adidas, με 400 drones να σχηματίζουν εντυπωσιακές εικόνες στον αττικό ουρανό.
Ο 40χρονος Σέργιος έχει αναλάβει το τεχνικό και σχεδιαστικό κομμάτι, ενώ ο 29χρονος Γιώργος είναι υπεύθυνος για τη διοργάνωση / Φωτογραφία: Παναγιώτης Κουφαλέξης
Προηγήθηκαν shows των 300 drones για τα 100 χρόνια του Ολυμπιακού, τη Rolex και τον οίκο Saint Laurant ενώ τις επόμενες ημέρες, όπως αποκαλύπτουν, ετοιμάζονται για μια πρόκληση διαφορετικού τύπου: «Θα κάνουμε το πρώτο full-scale show με 500 drones σε έναν μεγάλο, ιδιωτικό γάμο. Δεν έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο στην Ελλάδα».
To show πάνω από την ΑκρόποληΓια όσους είδαν μόνο την επίμαχη φωτογραφία, φάνηκε σαν μια προκλητική ενέργεια με φόντο τον Παρθενώνα. Όμως, σύμφωνα με τους δημιουργούς του drone show, η πραγματικότητα απέχει πολύ από αυτό που ερμηνεύτηκε – και καταδικάστηκε – εκ των υστέρων.
«Καταρχάς, το event δεν ήταν διαφημιστικό», τονίζουν. «Η Adidas δεν κάλεσε τον κόσμο ούτε έστησε κάποια καμπάνια. Πρόκειται για μια εσωτερική εκδήλωση, αυστηρά περιορισμένη, που απευθυνόταν σε περίπου 150 δρομείς ενός γκρουπ. Πρόκειται για μια κοινότητα ανθρώπων που τρέχουν τακτικά στην Αθήνα, και η εταιρεία ήθελε απλώς να τους παρουσιάσει το νέο της μοντέλο αθλητικού παπουτσιού».
Στην πράξη, αυτό που συνέβη ήταν ένα οργανωμένο και ήσυχο happening: στην Αίγλη του Ζαππείου είχε στηθεί stand με δεκάδες ζευγάρια από το νέο παπούτσι, το οποίο μοιράστηκε στους δρομείς. Ακολούθησε προθέρμανση και ένα σύντομο session τρεξίματος με τη συμμετοχή γυμναστών της Adidas. «Ήταν μια εκδήλωση fitness, χωρίς σκηνικά, χωρίς κάμερες, χωρίς προβολείς», λένε χαρακτηριστικά. «Και στο τέλος, η έκπληξη: να σηκωθεί ένα drone show αποκλειστικά για τους συμμετέχοντες. Δεν είχε φανταστεί κανείς ότι αυτό το δώρο θα εξελισσόταν σε πολιτική υπόθεση».
Προηγήθηκαν shows των 300 drones για τα 100 χρόνια του Ολυμπιακού, τη Rolex και τον οίκο Saint Laurant ενώ τις επόμενες ημέρες, όπως αποκαλύπτουν, ετοιμάζονται για μια πρόκληση διαφορετικού τύπου: «Θα κάνουμε το πρώτο full-scale show με 500 drones σε έναν μεγάλο, ιδιωτικό γάμο. Δεν έχει ξαναγίνει κάτι τέτοιο στην Ελλάδα».
To show πάνω από την ΑκρόποληΓια όσους είδαν μόνο την επίμαχη φωτογραφία, φάνηκε σαν μια προκλητική ενέργεια με φόντο τον Παρθενώνα. Όμως, σύμφωνα με τους δημιουργούς του drone show, η πραγματικότητα απέχει πολύ από αυτό που ερμηνεύτηκε – και καταδικάστηκε – εκ των υστέρων.
«Καταρχάς, το event δεν ήταν διαφημιστικό», τονίζουν. «Η Adidas δεν κάλεσε τον κόσμο ούτε έστησε κάποια καμπάνια. Πρόκειται για μια εσωτερική εκδήλωση, αυστηρά περιορισμένη, που απευθυνόταν σε περίπου 150 δρομείς ενός γκρουπ. Πρόκειται για μια κοινότητα ανθρώπων που τρέχουν τακτικά στην Αθήνα, και η εταιρεία ήθελε απλώς να τους παρουσιάσει το νέο της μοντέλο αθλητικού παπουτσιού».
Στην πράξη, αυτό που συνέβη ήταν ένα οργανωμένο και ήσυχο happening: στην Αίγλη του Ζαππείου είχε στηθεί stand με δεκάδες ζευγάρια από το νέο παπούτσι, το οποίο μοιράστηκε στους δρομείς. Ακολούθησε προθέρμανση και ένα σύντομο session τρεξίματος με τη συμμετοχή γυμναστών της Adidas. «Ήταν μια εκδήλωση fitness, χωρίς σκηνικά, χωρίς κάμερες, χωρίς προβολείς», λένε χαρακτηριστικά. «Και στο τέλος, η έκπληξη: να σηκωθεί ένα drone show αποκλειστικά για τους συμμετέχοντες. Δεν είχε φανταστεί κανείς ότι αυτό το δώρο θα εξελισσόταν σε πολιτική υπόθεση».
Η απογείωση των drones έγινε περίπου 200 μέτρα μακριά από τον κόσμο, μέσα από ένα δασάκι δίπλα στο Ζάππειο. «Αυτό το κάναμε για λόγους ασφαλείας. Από την Αίγλη βλέπαμε μόνο ουρανό. Δεν υπήρχε ούτε στόχος, ούτε πρόθεση να φανεί η Ακρόπολη. Δεν τη βλέπαμε καν από τη μεριά μας. Το show ήταν προσανατολισμένο σε συγκεκριμένο ύψος και σε συγκεκριμένο σημείο του αττικού ουρανού – όχι προς την πλευρά της Πλάκας».
Παρά τις προβλέψεις και τους σχεδιασμούς, μια και μόνο φωτογραφία στάθηκε αρκετή για να αλλάξει την πορεία της βραδιάς. Ένας χρήστης των social media δημοσίευσε εικόνα στην οποία, λόγω της οπτικής γωνίας και της απόστασης, φαινόταν σαν ένα γιγαντιαίο παπούτσι να προβάλλεται επάνω από τον Ιερό Βράχο. «Δεν ξέρουμε ποιος την ανέβασε, δεν ήταν άνθρωπος της Adidas ούτε κάποιος συνεργάτης μας. Ήταν κάποιος άσχετος. Και όμως, εκείνη η εικόνα ήταν που προκάλεσε τον χαμό. Έκανε τον γύρο των μέσων, δημιούργησε εντυπώσεις και τελικά προκάλεσε παρέμβαση της Πολιτείας».
Εκείνη τη βραδιά, τονίζουν, ανέβηκαν δεκάδες βίντεο και TikTok από ανθρώπους που περπατούσαν στην οδό Σταδίου, στην Πανεπιστημίου, στο Σύνταγμα. Κανένα από αυτά δεν δείχνει την Ακρόπολη – γιατί, απλώς, δεν φαινόταν. «Το show ήταν σχεδιασμένο με σεβασμό. Το τεχνικό μας σχέδιο δεν την περιλάμβανε ούτε ως εικόνα ούτε ως φόντο».
Ωστόσο, η δημόσια πίεση και η ένταση που δημιουργήθηκε δεν άργησαν να φέρουν ραγδαίες εξελίξεις. Οι εικόνες που κυκλοφόρησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, σε συνδυασμό με τα σχόλια περί «βεβήλωσης του μνημείου», προκάλεσαν την παρέμβαση των αρμόδιων υπουργείων. Το Υπουργείο Πολιτισμού προχώρησε σε μήνυση κατά παντός υπευθύνου για παραβίαση της αρχαιολογικής νομοθεσίας, ενώ η υπόθεση έφτασε στην Εισαγγελία, που διέταξε κατεπείγουσα προκαταρκτική εξέταση. Παράλληλα, ζητήθηκαν εξηγήσεις και από τη διοίκηση του Ζαππείου για τη διαδικασία παραχώρησης του χώρου.
«Φυσικά και θα καταθέσουμε. Δεν έχουμε να κρύψουμε τίποτα. Θα προσκομίσουμε όλα τα έγγραφα, όλες τις άδειες που πήραμε με τον σωστό τρόπο, έπειτα από μήνες διαδικασιών και ελέγχων», λένε οι δημιουργοί του show. Για εκείνους, το συμβάν αυτό λειτούργησε σαν ένας αιφνιδιαστικός ανεμοστρόβιλος που σάρωσε κάτι το οποίο είχε οργανωθεί με μεράκι, τεχνική ακρίβεια και απόλυτη νομιμότητα. «Ήταν ένα τρελό σκηνικό, που κανείς μας δεν είχε φανταστεί. Μια φωτογραφία, από μια τυχαία γωνία, πήρε διαστάσεις εθνικής κρίσης. Εμείς απλώς φτιάξαμε ένα show για 150 δρομείς, με drones και ουρανό – τίποτα παραπάνω».
Φρίξος Δρακοντίδης
Φωτογραφίες: Παναγιώτης Κουφαλέξης
ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ