Της ΚΥΡΑΣ ΑΔΑΜ
Ο ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ (SACEUR) ναύαρχος Τζέιμς Σταυρίδης, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα την περασμένη εβδομάδα, έδωσε μικρή χρονική διορία, προκειμένου η Αθήνα και η Αγκυρα, μέσω των υφισταμένων διαπραγματεύσεων, να λύσουν ένα μείζον θέμα για τη νέα δομή της Συμμαχίας. Πρόκειται για το αεροπορικό υποστρατηγείο της Λάρισας (7 CAOC) και ειδικότερα για την επάνδρωσή του και τη διασύνδεση των ελληνικών και τουρκικών ραντάρ στο Αιγαίο, έτσι ώστε να αποκτήσει η Λάρισα αρμοδιότητες αεροπορικής αστυνόμευσης για την Ελλάδα και την Τουρκία, με ταυτόχρονη κατάργηση του τουρκικού υποστρατηγείου του Εσκί Σεχίρ (6 CAOC).
Ο Τζέιμς Σταυρίδης, ο ανώτατος διοικητής του ΝΑΤΟ, φέρεται αποφασισμένος να κόψει ο ίδιος το γόρδιο δεσμό με το υποστρατηγείο της Λάρισας
Διαφορετικά, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, ο ναύαρχος Σταυρίδης δείχνει αποφασισμένος να κόψει ο ίδιος τον «γόρδιο δεσμό» με δυο τρόπους:
Είτε να καταργηθούν και τα δυο αυτά υποστρατηγεία (με αποτέλεσμα η Ελλάδα να είναι ανύπαρκτη σε επίπεδο ΝΑΤΟ) είτε η κατάσταση να παραμείνει ως έχει και τον έλεγχο της αεροπορικής αστυνόμευσης του Αιγαίου να τον ασκεί το ΝΑΤΟϊκό στρατηγείο της Σμύρνης (με Αμερικανό διοικητή και μόνιμο Τούρκο επιτελάρχη), μέσω των CAOC 6 και 7, με ολέθριες και πολλαπλές συνέπειες για την Ελλάδα.
Στην πραγματικότητα, με τη στάση αυτή του SACEUR, η πλάστιγγα γέρνει σαφώς υπέρ της Τουρκίας. Η πίεση κατά την παρούσα διαπραγμάτευση πέφτει ολόκληρη πάνω στη λειτουργία του υποστρατηγείου της Λάρισας, που αφορά και τον έλεγχο του Αιγαίου, και όχι πάνω στην Τουρκία, αφού η Αθήνα πλέον δεν μπορεί να μπλοκάρει όλη τη νέα δομή του ΝΑΤΟ, διότι το αεροπορικό στρατηγείο της Σμύρνης δεν μπορεί να γυρίσει πίσω στην Ιταλία και το υπό κατάργηση υποστρατηγείο του Εσκί Σεχίρ εξακολουθεί να λειτουργεί κανονικά.
Η συμφωνία του 2003
Οι υπουργοί Αμυνας και Εξωτερικών της κυβέρνησης Σημίτη (Γ. Παπαντωνίου και Γ. Παπανδρέου) συμφώνησαν πλήρως το 2003 στη νέα δομή του ΝΑΤΟ, η οποία προέβλεπε:
1Τη μεταφορά του αεροπορικού στρατηγείου της Νότιας πτέρυγας του ΝΑΤΟ στη Σμύρνη, με Αμερικανό διοικητή και μόνιμο Τούρκο επιτελάρχη, με επιχειρησιακές αρμοδιότητες για όλη τη νότια πτέρυγα του ΝΑΤΟ, επομένως και της Ελλάδας και του Αιγαίου.
Η Τουρκία φρόντισε να γίνει η μεταφορά τού στρατηγείου σε χρόνο ρεκόρ (2005) διότι ήθελε μέσω του Τούρκου επιτελάρχη να εδραιώσει παράνομα κεκτημένα σε βάρος της Ελλάδας, αλλά και να αναβαθμιστεί το προφίλ της Τουρκίας.
2Την κατάργηση του υποστρατηγείου του Εσκί Σεχίρ μέχρι το 2006 και τη διατήρηση και αναβάθμιση του υποστρατηγείου της Λάρισας, που θα είχε τον έλεγχο και την ευθύνη της Ελλάδας και ολόκληρης της Τουρκίας, αφού στο μεταξύ θα είχε καταργηθεί το 6 CAOC του Εσκί Σεχίρ.
Ομως και το 2003 επαναλήφθηκε το ίδιο μόνιμο «λάθος» που γίνεται κατ' εξακολούθηση από το 1992 μέχρι σήμερα, όταν πρόκειται για καθορισμό περιοχών ευθύνης ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ: η τότε κυβέρνηση Σημίτη άφησε «έξω από τον λογαριασμό» τα βασικά θέματα που αφορούσαν το στρατηγείο της Λάρισας: την επάνδρωση του στρατηγείου και τον καθορισμό περιοχής ευθύνης του με βάση τη διασύνδεση των ελληνικών και τουρκικών ραντάρ στο Αιγαίο. Κατ' αυτόν τον τρόπο, τα κρίσιμα θέματα για τη λειτουργία και αναβάθμιση του υποστρατηγείου της Λάρισας έμειναν «για αργότερα» και το χειρότερο, μετατράπηκαν σε μια νέα αδιέξοδη και ατέρμονη διμερή διαπραγμάτευση μέσα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.
Η Τουρκία λοιπόν εξασφάλισε τη μεταφορά του στρατηγείου της Νάπολης στη Σμύρνη (2005) και μέσω αυτού τον έλεγχο του Αιγαίου.
Στο μεταξύ, με απόφαση του τότε SACEUR, τον Αύγουστο του 2006 το ΝΑΤΟ απαγορεύει στα ελληνικά αεροσκάφη, για ΝΑΤΟϊκούς σκοπούς να προσεγγίζουν εγγύτερα των 6 ν.μ. τα ελληνικά νησιά: Λήμνο, Λέσβο, Χίο, Σάμο, Ικαρία, Ρόδο, Κω, Κάλυμνο, Κάρπαθο, Χάλκη, Αστυπάλαια, Κάσο, Τήλο, Νίσυρο, Λέρο, Πάτμο, Λειψοί, Σύμη, Καστελόριζο και Σαμοθράκη. Δηλαδή, η τύχη και η ασφάλεια των νησιών αυτών εξαρτάται από τα τουρκικά αεροπλάνα, διότι όταν τα ελληνικά προσεγγίζουν εγγύτερα των 6 ν.μ. από τις ακτές τους αναχαιτίζονται από τα τουρκικά, με το αιτιολογικό ότι «παραβιάζουν την απαγόρευση του ΝΑΤΟ».
Μετά και την άθλια αυτή εξέλιξη, την οποία εστερνίζεται ο SACEUR, η Αγκυρα το 2007 δέχθηκε να αρχίσουν οι διαπραγματεύσεις με την Αθήνα για τα θέματα του υποστρατηγείου της Λάρισας.
Στα θέματα επάνδρωσης του στρατηγείου, η Τουρκία απαιτεί τον διορισμό Τούρκου διοικητή ανά διετία και όσον αφορά τη διασύνδεση των ραντάρ, η Τουρκία απαιτεί τα τουρκικά ραντάρ να βλέπουν μέχρι... την Πρέβεζα και να επιτηρούν μέρος του Αιγαίου.
Μπλόκο στη νέα δομή
Αυτό είχε αποτέλεσμα να μπλοκαριστεί η νέα δομή του ΝΑΤΟ μόνον όσον αφορά την αναβάθμιση του υποστρατηγείου της Λάρισας και να μην καταργηθεί το τουρκικό υποστρατηγείο του Εσκί Σεχίρ.
Μια «συμβιβαστική» πρόταση του ΝΑΤΟ το 2009 για τις περιοχές διασύνδεσης των ελληνικών και τουρκικών ραντάρ στο Αιγαίο απορρίφθηκε από την Αθήνα με ευθύνη του ΓΕΑ, πιθανώς από έλλειψη ευελιξίας, με την οποία θα αποδεχόταν θέσεις, χωρίς να θιγούν τα εθνικά συμφέροντα.
Οσο το θέμα παραμένει άλυτο, το στρατηγείο της Σμύρνης με τον Τούρκο μόνιμο επιτελάρχη «ελέγχει» και «προασπίζει» την Ελλάδα και το Αιγαίο για σκοπούς ΝΑΤΟ με τουρκικά και ελληνικά αεροπλάνα κατά περίπτωση, με το υποστρατηγείο της Λάρισας να παριστάνει τον θεατή του Αιγαίου και τον υπερασπιστή της μισής Αλβανίας, της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας. Και αυτό γιατί από το 2008 η Λάρισα θα είναι υπεύθυνη για την ασφάλεια των χωρών αυτών, αλλά δεν έχει λόγο για την Ελλάδα και το Αιγαίο.
Η δυσμενέστατη αυτή εξέλιξη για την Ελλάδα μπορεί να οδηγήσει σε νέους υποβιβασμούς και περιπέτειες αν εφαρμοστεί το έγγραφο του διοικητή Σμύρνης στις 7 Απριλίου 2010. Σύμφωνα με αυτό, θα μπορούν τα τουρκικά αεροσκάφη ανάλογα με τις απαιτήσεις και κάτω από τον έλεγχο του Τούρκου επιτελάρχη (RAOC) να πετάνε σε όλα τα νησιά του Αιγαίου, προκειμένου να διασφαλίσουν την ασφάλεια και τη άμυνά τους, καθώς και πάνω από πόλεις της ηπειρωτικής Ελλάδας (π.χ. από την Αλεξανδρούπολη και τη Λάρισα μέχρι την Κόρινθο, την Τρίπολη και την Αμαλιάδα κ.λπ.) για να τις προστατεύσουν από αέρος, από τυχόν απειλές. Ενώ την ίδια ώρα, τα ελληνικά μαχητικά θα μπορούν να πετάνε στα Τίρανα, στη Σόφια, στο Βουκουρέστι και στη Βάρνα, αλλά όχι στο Αιγαίο.
Η κατάσταση αυτή είναι προφανές ότι αποτελεί μια από τις βαρύτατες προσβολές για την κυβέρνηση και τους υπουργούς Εξωτερικών και Αμυνας αλλά και για τους Ελληνες πολίτες στο σύνολό τους.
