Tο βράδυ της Κυριακής 29 Δεκεμβρίου έφυγε από τη ζωή στα 100 του χρόνια ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ , Τζίμι Κάρτερ, που είχε τιμηθεί και με το Νόμπελ Ειρήνης.
Ο γιος του επιβεβαίωσε την πληροφορία για τον θάνατό του, χωρίς να διευκρινίσει τα αίτια του θανάτου του. Τον Φεβρουάριο του 2023, έπειτα από αλλεπάλληλες νοσηλείες, το Ίδρυμα Κάρτερ ανακοίνωσε ότι ο πρώην πρόεδρος είχε αποφασίσει να μην συνεχίσει τις θεραπείες στις οποίες υποβαλλόταν και να επιστρέψει στο σπίτι του, όπου θα λάμβανε μόνο ανακουφιστική θεραπεία.
Στην τελευταία του δημόσια εμφάνιση πριν δύο μήνες, ο Κάρτερ γιόρτασε τα 100ά του γενέθλια στον κήπο του σπιτιού του στην Τζόρτζια παρέα με την οικογένεια και φίλους του. Ο Κάρτερ τον περασμένο Νοέμβριο έφυγε από τη ζωή η επί 77 χρόνια σύζυγός του, Ρόζαλιν.
Ο Κάρτερ είχε δηλώσει ότι θέλει να ζήσει τόσο ώστε να καταφέρει να ψηφίσει την Κάμαλα Χάρις για πρόεδρο των ΗΠΑ. «Προσπαθώ να αντέξω ώστε να ψηφίσω την Χάρις» ήταν τα λόγια που φέρεται να είπε ο Κάρτερ στον γιο του Τσιπ.
Κέρδισε το χρίσμα του κόμματός του από την πρώτη ψηφοφορία στο Εθνικό Συνέδριο των Δημοκρατικών το 1976 και εξελέγη πρόεδρος στις 2 Νοεμβρίου 1976.
Ο Τζίμι Κάρτερ υπηρέτησε ως πρόεδρος από τις 20 Ιανουαρίου 1977 έως τις 20 Ιανουαρίου 1981. Σημαντικά επιτεύγματα της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησής του ήταν οι συνθήκες για τη διώρυγα του Παναμά, οι συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ, η συνθήκη ειρήνης μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ, η συνθήκη SALT II με τη Σοβιετική Ένωση και η εγκαθίδρυση διπλωματικών σχέσεων των ΗΠΑ με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας.
Υπερασπίστηκε τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλο τον κόσμο. Στον εσωτερικό τομέα, τα επιτεύγματα της κυβέρνησης περιλάμβαναν ένα ολοκληρωμένο ενεργειακό πρόγραμμα που διεξήχθη από ένα νέο Υπουργείο Ενέργειας- απορρύθμιση στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, των επικοινωνιών και των χρηματοοικονομικών- σημαντικά εκπαιδευτικά προγράμματα υπό ένα νέο Υπουργείο Παιδείας- και σημαντική νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της Πράξης για τη διατήρηση των Εθνικών Ενδιαφερόντων της Αλάσκας, η οποία διπλασίασε το μέγεθος του συστήματος εθνικών πάρκων και τριπλασίασε τις περιοχές άγριας φύσης.
Ποιος ήταν ο Τζίμι Κάρτερ
Ο Τζίμι Κάρτερ (James Earl Carter, Jr.), 39ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, γεννήθηκε την 1η Οκτωβρίου 1924 στη μικρή αγροτική πόλη Plains της Τζόρτζια και μεγάλωσε στην κοντινή κοινότητα Archery. Ο πατέρας του, Τζέιμς Ερλ Κάρτερ, ο πρεσβύτερος, ήταν αγρότης και επιχειρηματίας- η μητέρα του, Λίλιαν Γκόρντι Κάρτερ, ήταν νοσοκόμα.
Σπούδασε στο δημόσιο σχολείο του Plains, φοίτησε στο Georgia Southwestern College και στο Georgia Institute of Technology και έλαβε πτυχίο από τη Ναυτική Ακαδημία των Ηνωμένων Πολιτειών το 1946. Στο Πολεμικό Ναυτικό έγινε υποβρύχιος, υπηρέτησε τόσο στον Ατλαντικό όσο και στον Ειρηνικό στόλο και έφθασε στο βαθμό του υποπλοιάρχου. Επιλέχθηκε από τον ναύαρχο Hyman Rickover για το πρόγραμμα πυρηνικών υποβρυχίων και τοποθετήθηκε στο Schenectady της Νέας Υόρκης, όπου έκανε μεταπτυχιακές σπουδές στο Union College στην τεχνολογία αντιδραστήρων και την πυρηνική φυσική και υπηρέτησε ως ανώτερος αξιωματικός του πληρώματος πριν από τον παροπλισμό του Seawolf, του δεύτερου πυρηνικού υποβρυχίου.
Στις 7 Ιουλίου 1946 παντρεύτηκε τη Rosalynn Smith από το Plains. Όταν ο πατέρας του πέθανε το 1953, παραιτήθηκε από το ναυτικό του αξίωμα και επέστρεψε με την οικογένειά του στη Τζόρτζια. Ανέλαβε τα αγροκτήματα Carter και μαζί με τη Rosalynn διατηρούσαν την Carter's Warehouse, μια εταιρεία γενικής χρήσης σπόρων και γεωργικών εφοδίων στο Plains. Γρήγορα έγινε ηγέτης της κοινότητας, συμμετέχοντας σε νομαρχιακά συμβούλια που επέβλεπαν την εκπαίδευση, την αρχή του νοσοκομείου και τη βιβλιοθήκη. Το 1962 κέρδισε την εκλογή του στη Γερουσία της Τζόρτζια. Έχασε την πρώτη του εκστρατεία για την εκλογή κυβερνήτη το 1966, αλλά κέρδισε τις επόμενες εκλογές και έγινε ο 76ος κυβερνήτης της Τζόρτζια στις 12 Ιανουαρίου 1971. Υπήρξε πρόεδρος της προεκλογικής εκστρατείας της Εθνικής Επιτροπής των Δημοκρατικών για τις εκλογές του 1974 για το Κογκρέσο και την κυβέρνηση.
Στις 12 Δεκεμβρίου 1974 ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για την προεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών. Κέρδισε το χρίσμα του κόμματός του από την πρώτη ψηφοφορία στο Εθνικό Συνέδριο των Δημοκρατικών το 1976 και εξελέγη πρόεδρος στις 2 Νοεμβρίου 1976.
Ο Τζίμι Κάρτερ υπηρέτησε ως πρόεδρος από τις 20 Ιανουαρίου 1977 έως τις 20 Ιανουαρίου 1981. Σημαντικά επιτεύγματα της εξωτερικής πολιτικής της κυβέρνησής του ήταν οι συνθήκες για τη διώρυγα του Παναμά, οι συμφωνίες του Καμπ Ντέιβιντ, η συνθήκη ειρήνης μεταξύ Αιγύπτου και Ισραήλ, η συνθήκη SALT II με τη Σοβιετική Ένωση και η εγκαθίδρυση διπλωματικών σχέσεων των ΗΠΑ με τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας. Υπερασπίστηκε τα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλο τον κόσμο. Στον εσωτερικό τομέα, τα επιτεύγματα της κυβέρνησης περιλάμβαναν ένα ολοκληρωμένο ενεργειακό πρόγραμμα που διεξήχθη από ένα νέο Υπουργείο Ενέργειας- απορρύθμιση στους τομείς της ενέργειας, των μεταφορών, των επικοινωνιών και των χρηματοοικονομικών- σημαντικά εκπαιδευτικά προγράμματα υπό ένα νέο Υπουργείο Παιδείας- και σημαντική νομοθεσία για την προστασία του περιβάλλοντος, συμπεριλαμβανομένης της Πράξης για τη διατήρηση των Εθνικών Ενδιαφερόντων της Αλάσκας, η οποία διπλασίασε το μέγεθος του συστήματος εθνικών πάρκων και τριπλασίασε τις περιοχές άγριας φύσης.
Ο Κάρτερ είναι συγγραφέας τριάντα δύο βιβλίων, πολλά από τα οποία βρίσκονται πλέον σε αναθεωρημένες εκδόσεις: Γιατί όχι το καλύτερο; (1975, 1996), A Government as Good as Its People (1977, 1996), Keeping Faith: Απομνημονεύματα ενός προέδρου (1982, 1995), Διαπραγμάτευση: (1984, 2003), The Blood of Abraham: Insights into the Middle East (1985, 1993, 2007), Everything to Gain: Making the Most of the Rest of Your Life, γραμμένο με τη Rosalynn Carter (1987, 1995), An Outdoor Journal: Περιπέτειες και σκέψεις (1988, 1994), Turning Point: A Candidate, a State, and a Nation Come of Age (1992), Talking Peace: A Vision for the Next Generation (1993, 1995), Always a Reckoning and Other Poems, (1995), The Little Baby Snoogle-Fleejer, εικονογραφημένο από την Amy Carter (1995), Living Faith (1996), Sources of Strength: Meditations on Scripture for a Living Faith (1997), The Virtues of Aging (1998), An Hour Before Daylight: Αναμνήσεις μιας αγροτικής παιδικής ηλικίας (2001), Χριστούγεννα στις πεδιάδες: Memories (2001), The Nobel Peace Prize Lecture (2002), The Hornet's Nest: A Novel of the Revolutionary War (2003), Sharing Good Times (2004), Our Endangered Values: America's Moral Crisis (2005), Palestine Peace Not Apartheid (2006, 2007), Beyond the White House: Waging Peace, Fighting Disease, Building Hope (2007), A Remarkable Mother (2008), We Can Have Peace in the Holy Land: A Plan That Will Work (2009), White House Diary (Ημερολόγιο Λευκού Οίκου) (2010), Through the Year with Jimmy Carter: 366 Daily Meditations from the 39th President (2011), ως γενικός συντάκτης, NIV Lessons from the Life Bible: Personal Reflections with Jimmy Carter, αναθεωρημένο ως NSRV Simple Faith Bible (2012, 2020), A Call to Action: Women, Religion, Violence, and Power (2014), The Paintings of Jimmy Carter (2014), A Full Life: Reflections at Ninety (2015), The Craftsmanship of Jimmy Carter (2018), και Faith: Carter: A Journey for All (2018).
Το 1982 έγινε διακεκριμένος καθηγητής του Πανεπιστημίου Emory στην Ατλάντα της Τζόρτζια και μαζί με τη Rosalynn Carter ίδρυσαν το The Carter Center. Το μη κομματικό και μη κερδοσκοπικό Κέντρο ασχολείται με εθνικά και διεθνή θέματα δημόσιας πολιτικής. Το προσωπικό και οι συνεργάτες του Κέντρου Κάρτερ συνεργάστηκαν με τον Πρόεδρο Κάρτερ σε προσπάθειες για την επίλυση συγκρούσεων, την προώθηση της δημοκρατίας, την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και την πρόληψη ασθενειών και άλλων δεινών. Το Κέντρο πρωτοστάτησε στη διεθνή προσπάθεια για την εξάλειψη της ασθένειας του σκουληκιού της Γουινέας, η οποία είναι έτοιμη να γίνει η δεύτερη ανθρώπινη ασθένεια στην ιστορία που θα εξαλειφθεί.
Ο Πρόεδρος Κάρτερ και το Κέντρο Κάρτερ έχουν συμμετάσχει στη διαμεσολάβηση για τη διευθέτηση συγκρούσεων στην Αιθιοπία και την Ερυθραία (1989), τη Βόρεια Κορέα (1994), τη Λιβερία (1994), την Αϊτή (1994), τη Βοσνία (1994), το Σουδάν (1995), την περιοχή των Μεγάλων Λιμνών της Αφρικής (1995-96), το Σουδάν και την Ουγκάντα (1999), τη Βενεζουέλα (2002-2003), το Νεπάλ (2004-2008), τον Ισημερινό και την Κολομβία (2008), τη Μέση Ανατολή (2003-σήμερα) και το Μάλι (2018-σήμερα). Υπό την ηγεσία του, το Κέντρο Κάρτερ έχει στείλει 114 αποστολές παρακολούθησης εκλογών στην Αμερική, την Αφρική και την Ασία. Σε αυτές περιλαμβάνονται ο Παναμάς (1989), η Νικαράγουα (1990), η Κίνα (1997), η Νιγηρία (1998), η Ινδονησία (1999), το Ανατολικό Τιμόρ (1999), το Μεξικό (2000), η Γουατεμάλα (2003), η Βενεζουέλα (2004), η Αιθιοπία (2005), η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό (2006), το Νεπάλ (2008), ο Λίβανος (2009), το Σουδάν (2010), η Τυνησία (2011), η Αίγυπτος (2011-2012), η Κένυα (2013), η Μοζαμβίκη (2014), η Μιανμάρ (2016), η Λιβερία (2017) και η Γουιάνα (2020).
Οι μόνιμες εγκαταστάσεις του Προεδρικού Κέντρου Κάρτερ εγκαινιάστηκαν τον Οκτώβριο του 1986 και περιλαμβάνουν τη Βιβλιοθήκη και το Μουσείο Τζίμι Κάρτερ, που διαχειρίζεται το Εθνικό Αρχείο. Ανοικτό για τους επισκέπτες είναι επίσης το Εθνικό Ιστορικό Πάρκο Τζίμι Κάρτερ στο Πλέινς, το οποίο διαχειρίζεται η Εθνική Υπηρεσία Πάρκων.
Μέχρι το 2020, ο Τζίμι και η Ρόζαλιν Κάρτερ εργάζονταν εθελοντικά μία εβδομάδα το χρόνο για το Habitat for Humanity, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που βοηθά άπορους ανθρώπους στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε άλλες χώρες να ανακαινίσουν και να χτίσουν σπίτια για τον εαυτό τους. Δίδασκε επίσης κατηχητικό σχολείο στην εκκλησία των Βαπτιστών Maranatha του Plains. Οι Carters έχουν τρεις γιους, μία κόρη, εννέα εγγόνια (ο ένας έχει αποβιώσει), τρεις εγγονές, πέντε δισέγγονα και εννέα δισέγγονα.
Στις 10 Δεκεμβρίου 2002, η Νορβηγική Επιτροπή Νόμπελ απένειμε το Νόμπελ Ειρήνης για το 2002 στον Τζίμι Κάρτερ «για τις δεκαετίες ακούραστης προσπάθειάς του να βρει ειρηνικές λύσεις στις διεθνείς συγκρούσεις, να προωθήσει τη δημοκρατία και τα ανθρώπινα δικαιώματα και να προωθήσει την οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη».
Στις 18 Φεβρουαρίου 2023, ο πρόεδρος Κάρτερ αποφάσισε να περάσει τον υπόλοιπο χρόνο του στο σπίτι του με την οικογένειά του και να λάβει φροντίδα σε άσυλο.
