Ενα νέο τοπίο διαµορφώνεται στη σχολική εκπαίδευση από τον Σεπτέµβριο, µε µεγάλη µεταφορά αρµοδιοτήτων και εξουσιών από το υπουργείο Παιδείας στους διευθυντές των σχολείων και στους εκπαιδευτικούς, αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των σχολείων και διαρκή αξιολόγηση. Το νοµοσχέδιο, που βρίσκεται σε δηµόσια διαβούλευση, βάζει το τελευταίο –και ίσως σηµαντικότερο– κοµµάτι στο µεγάλο παζλ της µεταρρύθµισης της Πρωτοβάθµιας και ∆ευτεροβάθµιας Εκπαίδευσης.
Είχε προηγηθεί τον τελευταίο ενάµιση χρόνο η ψήφιση των νόµων της αρµόδιας υπουργού, Νίκης Κεραµέως, για τα εργαστήρια δεξιοτήτων και τις ευρύτερες αλλαγές στο πρόγραµµα του σχολείου, για την ενίσχυση της επαγγελµατικής εκπαίδευσης, τον εκσυγχρονισµό της ιδιωτικής Εκπαίδευσης και τις αλλαγές στα Πρότυπα και τα Πειραµατικά Σχολεία.
Στο επίκεντρο του νέου νοµοσχεδίου είναι η αυτονοµία των σχολικών µονάδων. Ο διευθυντής –η θητεία του οποίου αυξάνεται κατά έναν χρόνο, σε τετραετή– θα έχει στο εξής αρµοδιότητα για τη διοργάνωση παιδαγωγικών συναντήσεων, καθώς και για την άσκηση πειθαρχικού ελέγχου. Επίσης, θα έχει δυνατότητα αξιοποίησης σχολικών εγκαταστάσεων εκτός σχολικού ωραρίου, αλλά και εξασφάλισης επιπλέον πόρων µέσα από τη διοργάνωση εκδηλώσεων και την ευκολότερη αποδοχή δωρεών και χορηγιών, θέµατα που µέχρι πρόσφατα θεωρούνταν «ταµπού». Σε περίπτωση δηλαδή π.χ. που κάποια σχολική εκδήλωση, όπως µια θεατρική παράσταση, αποφέρει έσοδα, προβλέπεται ότι αυτά θα µπορούν να χρησιµοποιηθούν από τη σχολική µονάδα που διοργάνωσε την εκδήλωση.
Ο ενισχυµένος ρόλος του σχολείου πάει «χέρι-χέρι» και µε ένα ενισχυµένο σύστηµα αξιολόγησης. Εισάγονται για πρώτη φορά εξετάσεις διαγνωστικού χαρακτήρα σε εθνικό επίπεδο στη ΣΤ’ ∆ηµοτικού και στη Γ’ Γυµνασίου (ελληνική PISA). Πρόκειται για ένα τεστ διάγνωσης της αποτελεσµατικότητας του εκπαιδευτικού συστήµατος. Σκοπός είναι η εξαγωγή πορισµάτων σχετικά µε την πορεία υλοποίησης των προγραµµάτων σπουδών – όχι η αξιολόγηση της επίδοσης του µαθητή. Τα αποτελέσµατα θα είναι ανώνυµα και συνεπώς δεν θα συνεκτιµώνται από τους εκπαιδευτικούς κατά την αξιολόγηση της επίδοσης των µαθητών.
Ενισχυµένος είναι ο ρόλος και των εκπαιδευτικών. Το πολλαπλό βιβλίο τούς δίνει τη δυνατότητα να επιλέγουν αυτό που θέλουν ανάµεσα στα εγκεκριµένα βιβλία του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής. Ταυτόχρονα, µαθητές και εκπαιδευτικοί θα έχουν πρόσβαση και στα υπόλοιπα εγκεκριµένα διδακτικά βιβλία σε ψηφιακή µορφή, καθώς και σε συµπληρωµατικό ψηφιακό εκπαιδευτικό υλικό. Ο εκπαιδευτικός επίσης θα µπορεί πλέον να επιλέξει τη µορφή της τετραµηνιαίας δοκιµασίας αξιολόγησης των µαθητών, π.χ. να αναθέσει κάποια συνθετική ή διαθεµατική εργασία, µια οµαδική παρουσίαση ή να αξιοποιήσει τις µεθόδους της ανεστραµµένης τάξης (fl ipped classroom), όπου π.χ. ο ίδιος ο µαθητής θα καλείται να παρουσιάσει το µάθηµα της ηµέρας ή να εισηγείται τρόπους επίλυσης προβληµάτων.
Ζωηρές συζητήσεις είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει το νέο σύστηµα αξιολόγησης δασκάλων και καθηγητών, που δίνει έµφαση στην επιµόρφωση ως απαραίτητο µέτρο για τη θέσπιση ενός µηχανισµού ανατροφοδότησης και διασφάλισης της διαρκούς βελτίωσης του εκπαιδευτικού και της ποιότητας της εκπαίδευσης. Η θετική αξιολόγηση συνεκτιµάται κατά τη διαδικασία επιλογής σε θέση ευθύνης, ενώ η µη θετική αξιολόγηση οδηγεί σε υποχρεωτικό επιµορφωτικό πρόγραµµα.
Καταγραφη
Η αξιολόγηση του έργου είναι περιγραφική, σε κλίµακα τεσσάρων βαθµών, «εξαιρετικό», «πολύ καλό», «ικανοποιητικό», «µη ικανοποιητικό», και αφορά τρία πεδία αξιολόγησης: (α) τη γενική και ειδική διδακτική, ανά τετραετία, από τον σύµβουλο Εκπαίδευσης Επιστηµονικής Ευθύνης/Ειδικότητας, (β) το παιδαγωγικό κλίµα και τη διαχείριση της τάξης, ανά τετραετία, από τον διευθυντή, και (γ) την υπηρεσιακή συνέπεια και επάρκεια εκπαιδευτικού, ανά διετία, από κοινού από τον σύµβουλο Εκπαίδευσης Παιδαγωγικής Ευθύνης και τον διευθυντή.
Ακόµα δύο αξιοσηµείωτες αλλαγές αφορούν στις δοµές της Εκπαίδευσης: Οι σύµβουλοι Εκπαίδευσης αυξάνονται και υπηρετούν στις ∆ιευθύνσεις Εκπαίδευσης, ώστε να είναι πιο κοντά στις σχολικές µονάδες και να υποστηρίζουν έµπρακτα και σε καθηµερινή βάση την εκπαιδευτική κοινότητα. Επίσης, ιδρύονται 1.100 νέες οργανικές θέσεις ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στα Κέντρα ∆ιάγνωσης, Συµβουλευτικής και Υποστήριξης, οι οποίες θα καλύπτουν τις ανάγκες των σχολικών µονάδων γενικής και επαγγελµατικής εκπαίδευσης.
Κώστας Παπαχλιμίντζος
ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ