Κριτήρια, τιμές και πάροχοι - Τι φέρνουν στη ζωή μας τα χρωματιστά τιμολόγια από τις αρχές του νέου έτους μετά την κατάργηση των οριζόντιων επιδοτήσεων
Τις αντοχές του πράσινου τιμολογίου που επιλέγει η κυβέρνηση για την πλειονότητα των πελατών ηλεκτρικής ενέργειας καλούνται να τεστάρουν από τη νέα χρονιά περισσότεροι από 7.000.000 καταναλωτές.
Η κατάργηση των οριζόντιων επιδοτήσεων από τις αρχές του 2024 δημιουργεί εντελώς διαφορετικές συνθήκες στην αγορά και οι εταιρείες καλούνται να υπακούσουν στις κυβερνητικές παραινέσεις για μεγαλύτερη διαφάνεια στις χρεώσεις και ευκολία στη σύγκριση τιμών. Τι είναι πιο συμφέρον όμως για τους καταναλωτές;
Ακόμη είναι δύσκολο να το απαντήσει κανείς, καθώς η πρόσφατη ιστορία έχει δείξει ότι χρειάζεται περίπου ένα τρίμηνο η αγορά, για να δείξει τον πραγματικό αντίκτυπο που έχουν οι αλλαγές στο κόστος ενέργειας.
Πολλοί από τους προμηθευτές θεωρούν ότι ο Δεκέμβριος δεν προσφέρεται για να προσελκύσουν πελατολόγιο και να αποδυναμώσουν το πράσινο τιμολόγιο που έρχεται σαν σίφουνας στην αγορά και εκτιμάται ότι θα πάρει τη μερίδα του λέοντος σε πελατολόγιο. Οι προμηθευτές ελπίζουν να «ξεφουσκώσει» γρήγορα, ώστε να πουλήσουν τα δικά τους τιμολογιακά πακέτα. Κάποιοι μάλιστα δεν διστάζουν να το υπονομεύσουν πριν ακόμη εμφανιστεί, υποστηρίζοντας ότι στη ζυγαριά του κόστους είναι πιο ακριβό σε σχέση με τα υπόλοιπα τιμολόγια που έχουν στο καλάθι τους.
Ετσι, η... σπαζοκεφαλιά των τιμολογίων παραμένει, με τους καταναλωτές να προστρέχουν σε βοήθεια για να κάνουν τη σωστή επιλογή.
Ακολουθούν μερικά από τα κρίσιμα ερωτήματα που συνεχίζουν να θολώνουν την αγορά και δίνει απαντήσεις σε εκείνους που θα επιλέξουν να μείνουν ή να φύγουν από έναν πάροχο.
1) Η κυβέρνηση αλλάζει τα τιμολόγια ρεύματος από την 1η Ιανουαρίου, τι πρέπει να προσέξω;
Οι εταιρείες προμήθειας έχουν ξεκινήσει από την 1η Δεκεμβρίου (κάποιοι και νωρίτερα) να ενημερώνουν με emails αλλά και τηλεφωνικά τους πελάτες τους για τις νέες χρεώσεις. Τα ειδοποιητήρια γνωστοποιούν την υπαγωγή τους στο ενιαίο (πράσινο) τιμολόγιο, ενώ τους επισημαίνουν τη δυνατότητα να παραμείνουν στο πρόγραμμα που έχουν ήδη επιλέγοντας το ειδικό link που τους έχουν αποστείλει.
Ο καταναλωτής πάντως που θα θελήσει να αφιερώσει χρόνο για να καταλάβει τι είναι το πράσινο τιμολόγιο, θα πρέπει να περιμένει μέχρι τις 5 Δεκεμβρίου όπου η Ρυθμιστική Αρχή Αποβλήτων, Ενέργειας και Υδάτων (ΡΑΑΕΥ) θα δημοσιεύσει μια πρώτη συγκεντρωτική εικόνα των πράσινων τιμολογίων που θα ισχύσουν από την 1η Ιανουαρίου.
Στην πραγματικότητα, οι καταναλωτές θα μπορούν να αξιολογήσουν την προσωρινή κατάταξη των προμηθευτών με βάση το κόστος της κιλοβατώρας και όχι την οριστική.
Και αυτό γιατί το πράσινο τιμολόγιο σε αυτό το στάδιο θα εμπεριέχει μόνο τη βασική τιμή προμήθειας και τους συντελεστές του μηχανισμού διακύμανσης (ρήτρα αναπροσαρμογής) και όχι την τελική τιμή όπως αυτή θα διαμορφωθεί με όλες τις παραμέτρους (το άθροισμα της βασικής τιμής και ενός περίπλοκου μηχανισμού διακύμανσης) από την 1η Ιανουαρίου του 2024.
Οι καταναλωτές θα έχουν όμως στα χέρια τους έναν μπούσουλα τιμών.
2) Ποιοι καταναλωτές θα μεταπέσουν αυτόματα στο πράσινο τιμολόγιο. Τα νέα τιμολόγια θα έχουν ρήτρα αναπροσαρμογής;
Στο πράσινο τιμολόγιο θα μεταφερθούν αυτόματα όλοι οι καταναλωτές - εκτός κι αν εκφράσουν τη βούλησή τους να παραμείνουν αλλού. Από 1ης Ιανουαρίου το ρεύμα χάνει την οριζόντια επιδότηση, ενώ ξεπαγώνει η ρήτρα αναπροσαρμογής και όλοι οι όροι των συμβάσεων που ίσχυαν προ ενεργειακής κρίσης. Αυτό σημαίνει ότι η χρέωση θα είναι συνάρτηση της χονδρεμπορικής τιμής, η οποία υπόκειται σε ημερήσιες διακυμάνσεις με βάση και το διεθνές περιβάλλον.
Δεν έχουν ρήτρα αναπροσαρμογής τα σταθερά τιμολόγια, τα οποία κλειδώνουν μια συγκεκριμένη τιμή, που στις παρούσες συνθήκες είναι ακριβότερη σε σχέση με τις κυμαινόμενες χρεώσεις (για παράδειγμα, το σταθερό της ΔΕΗ MyHome Online έχει κόστος 28 λεπτά η κιλοβατώρα) για όσο διαρκεί η σύμβαση. Ομως έχει το πλεονέκτημα ότι, αν αυξηθούν απότομα οι τιμές λόγω ακραίων γεγονότων, αυτό δεν θα έχει καμία επίπτωση στο κόστος.
3) Με ποια κριτήρια θα επιλέξω ποιο από τα τιμολόγια που προσφέρουν οι προμηθευτές με ικανοποιεί με βάση τις ανάγκες μου και την τιμή;
Η τιμή μπορεί να είναι ο κράχτης σε ένα τιμολόγιο, όμως σημαντικό ρόλο παίζει το κύρος αλλά και η αξιοπιστία ενός παρόχου. Οι προμηθευτές υποστηρίζουν ότι στον οικιακό τομέα μεταξύ των παρόχων οι διαφορές στις τιμές είναι πολύ μικρές και όχι μεγαλύτερες από 30 ευρώ τον χρόνο, εν αντιθέσει με τη βιομηχανία όπου οι καταναλώσεις είναι πολύ μεγάλες και εκεί ο φθηνός έχει σημασία.
4) Ακούω για χρωματιστά τιμολόγια και δεν ξέρω τι να επιλέξω. Τι προσφέρει το καθένα;
Από την 1η Ιανουαρίου στην αγορά θα υπάρχουν τέσσερα τιμολόγια:
α) Το σταθερό, που θα έχει μπλε σήμανση και σταθερή τιμή προμήθειας ανά κιλοβατώρα, το οποίο δεν θα αλλάζει για όλη την περίοδο της σύμβασης.
β) Το ειδικό κοινό τιμολόγιο, με πράσινη σήμανση, στο οποίο ο προμηθευτής θα ανακοινώνει την τιμή χρέωσης έως την πρώτη μέρα του μήνα εφαρμογής, δηλαδή οι καταναλωτές θα γνωρίζουν κάθε 1η του μηνός την τιμή που θα χρεώνονται.
γ) Το κίτρινο τιμολόγιο, στο οποίο περιλαμβάνονται τα τιμολόγια με κυμαινόμενη χρέωση προμήθειας, όπου η τιμή μεταβάλλεται σύμφωνα με τις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας (ρήτρα αναπροσαρμογής) και ανακοινώνεται στους καταναλωτές στο τέλος κάθε μήνα (ex post τιμολόγια).
δ) Το δυναμικό τιμολόγιο, με πορτοκαλί σήμανση, όπου και πάλι η τιμή μεταβάλλεται, αλλά προϋπόθεση για να προσφερθούν είναι η ύπαρξη έξυπνου μετρητή.
5) Εχω συνάψει πρόσφατα σύμβαση με τον προμηθευτή μου. Μένω σε αυτόν ή πηγαίνω στο πράσινο τιμολόγιο;
Ακόμη κι αν τη σύμβαση με τον προμηθευτή σας την έχετε υπογράψει πολύ πρόσφατα (π.χ. μέσα στον Νοέμβριο γιατί ήσασταν σε ένα σταθερό τιμολόγιο της ΔΕΗ που έχει λήξει), αν δεν αντιδράσετε μέχρι τα τέλη του έτους ο πάροχος θα σας μετακινήσει στο πράσινο τιμολόγιο.
Σε αυτό θα μεταφερθούν όλες οι συμβάσεις που τιμολογούνταν με το υφιστάμενο σύστημα Σκρέκα, σύμφωνα δηλαδή με τα έκτακτα μέτρα της ενεργειακής κρίσης που ξεκίνησαν τον Αύγουστο του 2022 και λήγουν τέλη του έτους.
Δεν πηγαίνουν στο πράσινο τιμολόγιο όσοι είναι σε σταθερά συμβόλαια ή εναντιωθούν στο πράσινο τιμολόγιο ή δηλώσουν ότι επιθυμούν να πάνε σε κάποιο άλλο μέχρι τα τέλη Ιανουαρίου του 2024.
6) Μπορώ να αλλάζω εύκολα προμηθευτή;
Η μετακίνηση σε άλλον πάροχο μπορεί να γίνει εύκολα και χωρίς δικαίωμα αποζημίωσης λόγω της πρόωρης λήξης της σύμβασης, με εξαίρεση τη διακοπή σύμβασης για το σταθερό τιμολόγιο.
7) Θα έχω έκπτωση συνέπειας στο ηλεκτρικό ρεύμα που θα καταναλώνω;
Ο νομοθέτης έχει αφήσει ελεύθερες τις πάγιες χρεώσεις, που δεν πρέπει να υπερβαίνουν τα 5 ευρώ τον μήνα, αλλά και τις εκπτώσεις συνέπειας, οι οποίες θα μπορούν να τροποποιούνται ανά μήνα.
8) Αν κρίνω ότι κάποια εταιρεία κάνει παραπλανητική διαφήμιση ή η προσφορά της δεν ανταποκρίνεται στην πραγματι-κότητα, τι πρέπει να κάνω;
Σε αυτή την περίπτωση επιλέγω άλλον προμηθευτή και εφόσον το επιθυμώ κάνω καταγγελία στη ΡΑΑΕΥ.
9) Η Πολιτεία υποστηρίζει το πράσινο τιμολόγιο, όμως οι εταιρείες λένε ότι θα είναι ακριβότερο. Ισχύει;
Είναι κάτι που θα φανεί από τις αρχές του έτους. Υπάρχουν μέχρι στιγμής δύο αντιλήψεις ως προς το θέμα.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας που έχει χαράξει τη νέα τιμολογιακή πολιτική υποστηρίζει ότι επειδή θα είναι ενιαίο και υποχρεωτικό για όλους τους προμηθευτές θα υπάρχει ανταγωνισμός στην τιμή της κιλοβατώρας, επομένως καλύτερα τιμολόγια επειδή οι καταναλωτές θα μπορούν να συγκρίνουν ομοειδή πράγματα.
Το υπουργείο στα επιχειρήματά του προσθέτει επίσης ότι οι πάροχοι θα βγουν ζημιωμένοι αν εφαρμόσουν υπέρογκες αυξήσεις καθώς οι καταναλωτές, επειδή θα έχουν τη δυνατότητα να συγκρίνουν τιμές, μπορούν εύκολα να μετακινηθούν στο φθηνότερο πράσινο τιμολόγιο.
Οι εταιρείες από την πλευρά τους υποστηρίζουν ότι η προαναγγελία των τιμών στις αρχές κάθε μήνα δημιουργεί ένα ρίσκο πρόβλεψης, επομένως η τιμή θα ενσωματώνει την παράμετρο της πιο ακριβής χρέωσης γι’ αυτό τον λόγο. Συν το γεγονός ότι οι εταιρείες ναρκοθετούν το ειδικό τιμολόγιο για να κατευθύνουν τους πελάτες τους στα δικά τους πακέτα κυμαινόμενης χρέωσης.
10) Δικαιούμαι έκτακτη στήριξη στο ρεύμα από τη νέα χρονιά;
Δικαιούνται μόνο όσοι έχουν τα εξής εισοδηματικά και περιουσιακά κριτήρια: α) οικογενειακό εισόδημα για τους άγαμους 16.000 ευρώ, 24.000 για έγγαμους προσαυξανόμενο κατά 5.000 ευρώ για κάθε εξαρτώμενο τέκνο, β) κύκλο εργασιών από επιχειρηματική δραστηριότητα έως 80.000 ευρώ που ισχύει μόνο για ελεύθερους επαγγελματίες, και γ) αξία ακίνητης περιουσίας έως 200.000 ευρώ για τους άγαμους και έως 300.000 ευρώ για τους έγγαμους και τις μονογονεϊκές οικογένειες.
11) Ποιο είναι το ύψος της επιδότησης;
Το ύψος της έκτακτης ενίσχυσης για κάθε μήνα θα ανέλθει σε 60 ευρώ επί τις βαθμοημέρες του κάθε οικισμού.
Σε οικισμούς με δριμύ ψύχος (συντελεστής βαθμοημερών άνω του 1) το υπολογιζόμενο ύψος της ενίσχυσης προσαυξάνεται κατά 25% για τους δικαιούχους και δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 160 ευρώ ανά μήνα και αντιστοίχως τα 480 ευρώ σε τριμηνιαία βάση κατ’ ανώτατο όριο. Επομένως, το εύρος της τρίμηνης ενίσχυσης κυμαίνεται από 45 έως 480 ευρώ.
12) Πώς θα εισπράττω την έκπτωση αυτή;
Η έκπτωση θα πιστώνεται στον λογαριασμό ρεύματος όπως γινόταν μέχρι σήμερα με το καθεστώς των οριζόντιων επιδοτήσεων.
Νέα τιμολόγια ρεύματος - Σκυλακάκης: Περιμένετε μέχρι την 1η Ιανουαρίου να δείτε τις τελικές τιμές για να επιλέξετε πάροχο
Όπως εξήγησε, αν η τιμή της χονδρικής είναι καλή τον Δεκέμβριο, τα τιμολόγια θα είναι «πολύ καλά» από τον Ιανουάριο
Να περιμένουν μέχρι την 1η.1.2024 οι καταναλωτές, πριν αποφασίσουν ποιο τιμολόγιο ρεύματος θα επιλέξουν, συνέστησε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Θόδωρος Σκυλακάκης, υπογραμμίζοντας πως τότε μόνο θα μπορούν να ξέρουν ποιες θα είναι οι τελικές τιμές των τιμολογίων που προσφέρουν οι πάροχοι.
Μιλώντας, σήμερα το μεσημέρι (5/12), σε ραδιοφωνική εκπομπή στον ΣΚΑΪ, εξήγησε τί ακριβώς αλλάζει στα τιμολόγια ρεύματος. «Θα σας έλεγα να κάνετε λίγο υπομονή, να δείτε τα τιμολόγια την 1η.1.2024. Σας πληροφορώ ότι αν η τιμή της χονδρικής είναι καλή τον Δεκέμβριο, τα τιμολόγια θα είναι πολύ καλά από 1.1.2024» δήλωσε ο κ. Σκυλακάκης.
Μάλιστα για το 30% περίπου των νοικοκυριών (σ.σ. πολύτεκνοι και όσοι λαμβάνουν επίδομα θέρμανσης ηλεκτρικής ενέργειας) η τιμή θα είναι καλύτερη και από αυτήν με τις επιδοτήσεις. «Όσοι έχουν κοινωνικό τιμολόγιο, θα έχουν τις τιμές που 1.1.2024 θα είναι ίδιες με τις τιμές με επιδοτήσεις. Αν για παράδειγμα είναι 120 ευρώ η τιμή χονδρικής τον Δεκέμβριο, θα έχουν στο μεγαλύτερο κομμάτι των παρόχων, περίπου 15,5-16 σεντς την κιλοβατώρα, και ταυτόχρονα θα έχουν και επιδότηση» επισήμανε χαρακτηριστικά ο υπουργός, για να προσθέσει πως για άλλα: «…1,2 εκατομμύρια νοικοκυριά, που είναι πιο ενεργειακά ευάλωτα, γιατί θερμαίνονταν με ηλεκτρικό και δεν έπαιρναν επίδομα θέρμανσης, θα έχουν από 45 μέχρι 480 ευρώ πρόσθετη βοήθεια αυτό το χειμώνα, που θα το δουν στους λογαριασμούς τους, οι οποίοι θα είναι κατά συνέπεια τον Ιανουάριο χαμηλότεροι από αυτούς που έχουν σήμερα».
Επιπρόσθετα, ο κ. Σκυλακάκης τόνισε: «Το πιο σημαντικό που θέλω να καταλάβει ο κόσμος είναι να μην πέφτει στην παγίδα της σύγχυσης. Περιμένετε μέχρι την 1η.1.2024 να δείτε τις τελικές τιμές των τιμολογίων».
Αναφερόμενος, ειδικά, στη μεταρρύθμιση του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τα τιμολόγια, σημείωσε: «Είχαμε 30 - 40 διαφορετικά τιμολόγια και τα ομαδοποιήσαμε σε 3 μεγάλες κατηγορίες με εισήγηση της ΡΑΑΕΥ. Δηλαδή τα σταθερά, αυτά που αγοράζεις και έχεις μία σταθερή τιμή, τα κυμαινόμενα, αυτά που αγοράζεις, αλλά παίζει η τιμή ανάλογα με το πώς εξελίσσεται το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος και τα δυναμικά, που δεν μας αφορούν ως νοικοκυριά, γιατί αφορούν αυτούς που έχουν έξυπνους μετρητές. Η μόνη διαφορά, πέραν του να κατηγοριοποιήσουμε τα τιμολόγια σε τρεις κατηγορίες, είναι ότι προσθέσαμε ένα τέταρτο τιμολόγιο, στο οποίο οι πάροχοι είναι υποχρεωμένοι να δίνουν μία τιμή, που είναι ευθέως συγκρίσιμη για όλους». Ο λόγος για το πράσινο τιμολόγιο, το οποίο έχει πολύ χαμηλό πάγιο (έως 5 ευρώ) και η τιμή χρέωσης θα ανακοινώνεται την πρώτη ημέρα κάθε μήνα στην ιστοσελίδα του παρόχου και θα κοινοποιείται στην ΡΑΑΕΥ. Αυτή η τιμή θα είναι «κλειδωμένη» για ολόκληρο το μήνα, ενώ θα είναι εύκολη η σύγκριση των τιμών διαφορετικών παρόχων από 1.1.2024, μέσω του σχετικού εργαλείου που διαμορφώνει η ΡΑΑΕΥ.
Ο υπουργός τόνισε πως: «Κάποιοι πάροχοι δεν είναι καθόλου ευτυχείς για αυτό το τιμολόγιο. Κάποιοι, μου θυμίζουν αυτό που λέγεται για το "διάβολο και το λιβάνι" στο πώς αντιμετωπίζουν το πράσινο τιμολόγιο». Και αυτό, διότι όπως είπε: «…Δεν θέλουν κάποιοι από τους παρόχους να συγκρίνονται οι τιμές και συμπεριφέρονται σαν να θέλουν να προκαλέσουν μία ευρύτερη σύγχυση».
Ο κ. Σκυλακάκης ανέφερε, ακόμη, πως: «Για πάρα πολλές περιπτώσεις, τα τελευταία χρόνια, υπήρχε μια μεγάλη προσφορά για έναν με δυο μήνες και μετά ακολουθούσαν χρεώσεις, οι οποίες ήταν πολύ πιο δύσκολες για τους καταναλωτές. Και με αυτό τον τρόπο, οι πολίτες πήγαιναν σε τιμολόγια που ήταν πιο κερδοφόρα για τους παρόχους». Για να μπει τέλος, λοιπόν, σε αυτές τις πρακτικές εισήχθη το πράσινο τιμολόγιο: «Ο στόχος ο δικός μας είναι να υπάρχει ανταγωνισμός. Και ανταγωνισμός υπάρχει μόνο όταν οι καταναλωτές ξέρουν τις τιμές» δήλωσε, χαρακτηριστικά, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας.
Σε σχέση με τις επιλογές που έχουν οι καταναλωτές υπογράμμισε πως από 1.1.2024 θα μπορούν να κάνουν εύκολη σύγκριση τιμών στο πράσινο τιμολόγιο και να αποφασίσουν αν θα παραμείνουν στον πάροχό τους ή αν θα επιλέξουν κάποιον άλλο ή κάποιο άλλο τιμολόγιο.
«Η εναλλακτική είναι να πεισθείτε από κάποιον - διότι ελεύθερη αγορά έχουμε και ελεύθερη οικονομία - που σας στέλνει κάτι που θα είναι διαφανές και πειστικό και να πείτε: "αυτό μου αρέσει, αυτό το κίτρινο είναι πράγματι πολύ φθηνό, έχω τη δεξιότητα να το καταλάβω". Δικαίωμά σας είναι αυτό» σημείωσε ο υπουργός, για να προσθέσει: «Αν δεν έχετε αυτή τη δεξιότητα και δεν θέλετε να είστε σε σύγχυση, περιμένετε. Βλέπετε 1η του μήνα ποιες είναι οι τιμές. Αν είστε στο πράσινο τις ξέρετε. Αν είστε σε πάροχο που είναι φθηνός ή είναι ακριβός και παράλληλα ακούτε τους παρόχους να σας κάνουν τις άλλες προτάσεις που έχουν, διαλέγετε. Εμείς δεν μπορούμε να διαλέγουμε για τους καταναλωτές τιμολόγιο από μόνοι μας, δε γίνεται αυτό, σε καμία αγορά. Αν όμως οι καταναλωτές δεν επιλέξουν, δεν μπορούμε να αφήσουμε να το κάνουν αυτό οι πάροχοι. Υπάρχει προφανώς σύγκρουση συμφερόντων».
Όπως διευκρίνισε ο υπουργός, μόνο στο μπλε τιμολόγιο προβλέπεται τέλος πρόωρης αποχώρησης. Επί της ουσίας, στα άλλα τρία είδη τιμολογίων (πράσινο: ειδικό, κίτρινο: κυμαινόμενο και πορτοκαλί: δυναμικό) απαγορεύονται οι ποινές πρόωρης αποχώρησης στο συμβόλαιο και ο καταναλωτής μπορεί να αλλάζει οποιαδήποτε στιγμή, είτε συμβόλαιο είτε πάροχο.
