Η Ευρώπη υψώνει φράχτες: Όλο και πιο σκληρές μεταναστευτικές πολιτικές, περιορισμοί ασύλου και αλλαγές στα δικαιώματα προσφύγων
Σε μια Ευρώπη που αλλάζει ραγδαία πολιτικά και κοινωνικά, το μεταναστευτικό βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο των εξελίξεων. Η Ελλάδα δεν είναι η μόνη χώρα που σκληραίνει τη στάση της απέναντι σε μετανάστες και αιτούντες άσυλο. Από τον Βορρά έως τον Νότο και από την Κεντρική Ευρώπη έως τα ανατολικά της σύνορα, μια σειρά από χώρες της Ε.Ε. υιοθετούν ολοένα και πιο αυστηρές μεταναστευτικές πολιτικές - πολλές φορές στα όρια ή και πέραν του ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου.
Μεταναστευτικό: Η νέα Ευρώπη - φρούριο
Η αύξηση της επιρροής των δεξιών και ακροδεξιών κομμάτων, η λαϊκή δυσαρέσκεια για τις κοινωνικές επιπτώσεις της μετανάστευσης, και ο φόβος για απώλεια ελέγχου στα εξωτερικά σύνορα της Ένωσης οδηγούν πολλές κυβερνήσεις σε σκληρές επιλογές.
- Ουγγαρία: Πρωτοπόρος στη σκληρή στάση απέναντι στους μετανάστες, η κυβέρνηση Όρμπαν ουσιαστικά δεν εξετάζει αιτήσεις ασύλου από το 2015. Αν και έχει καταδικαστεί από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο και της έχει επιβληθεί πρόστιμο 200 εκατ. ευρώ, η Βουδαπέστη επιμένει ότι το μεταναστευτικό αποτελεί θέμα εθνικής κυριαρχίας.
- Πολωνία: Υπό τον πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ, συνεχίζονται οι απελάσεις μεταναστών στα σύνορα με τη Λευκορωσία, ενώ νέος νόμος επιτρέπει την αγνόηση αιτήσεων ασύλου σε «ειδικές περιπτώσεις», επικαλούμενος απειλές από τη Μόσχα.
- Φινλανδία: Η πρόσφατη νομοθεσία επιτρέπει την απαγόρευση εισόδου σε πρόσφυγες από τη Ρωσία, με το επιχείρημα της προστασίας της εθνικής ασφάλειας - παρόλο που η ρύθμιση παραβιάζει το φινλανδικό σύνταγμα.
- Γερμανία: Οι συνοριοφύλακες έχουν εντολή να απορρίπτουν αιτήσεις ασύλου, εκτός αν συντρέχουν εξαιρετικές περιπτώσεις. Παρά την πίεση της αντιπολίτευσης και της κοινής γνώμης, η νομική βάση αυτών των πρακτικών αμφισβητείται.
- Αυστρία: Περιορίζει προσωρινά το δικαίωμα οικογενειακής επανένωσης για πρόσφυγες, επικαλούμενη την υπερφόρτωση των κοινωνικών υποδομών, ενώ ζητά αναθεώρηση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου στον τομέα του ασύλου.
- Βέλγιο: Αν και κινείται εντός του ευρωπαϊκού νομικού πλαισίου, περιορίζει σημαντικά την παροχή στέγασης σε άτομα που ζητούν άσυλο – κυρίως άνδρες χωρίς οικογένεια – και δίνει έμφαση στην ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα των διαδικασιών.
Τα «παραθυράκια» για το μεταναστευτικό
Όλες αυτές οι χώρες δικαιολογούν τις αποφάσεις τους με αναφορές στην ασφάλεια, την κοινωνική συνοχή ή τη δημογραφική σταθερότητα. Ωστόσο, σύμφωνα με το visitukraine.today, πολλές κινήσεις τους είναι στα όρια των παραβιάσεων ευρωπαϊκών συμφωνιών ή εκμεταλλεύονται τα «παραθυράκια» του ευρωπαϊκού Δικαίου.
Η ανησυχία για τη συνοχή της Ε.Ε. εντείνεται. Στις 22 Μαΐου, εννέα χώρες -μεταξύ αυτών η Ιταλία, η Αυστρία και το Βέλγιο- υπέγραψαν κοινή επιστολή προς το Συμβούλιο της Ευρώπης, ζητώντας αναθεώρηση του τρόπου με τον οποίο εφαρμόζεται η Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου στα θέματα μετανάστευσης. Υποστηρίζουν πως οι ισχύουσες ερμηνείες περιορίζουν την εθνική κυριαρχία. Αντίθετα, νομικοί και καθηγητές προειδοποιούν: τέτοιες πρωτοβουλίες μπορούν να αποδυναμώσουν την ανεξαρτησία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου και να απειλήσουν το ευρωπαϊκό οικοδόμημα των θεμελιωδών δικαιωμάτων.
Φέτος το καλοκαίρι τίθεται σε εφαρμογή ένα νέο, πιο αυστηρό κοινό σύστημα ασύλου. Προβλέπει ταχύτερη επιστροφή όσων αιτήσεων απορρίπτονται και περιορισμό στον αριθμό νέων αιτούντων.