Με ένα ναι και δύο όχι από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ) ολοκληρώθηκε η διαδικασία αξιολόγησης των Νομικών Σχολών των μη κρατικών πανεπιστημίων
Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας αξιολόγησης από την αρμόδια επιτροπή της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), προκειμένου να δοθεί – ή όχι – πιστοποίηση στις τρεις Νομικές Σχολές των νεοσύστατων Νομικών Προσώπων Πανεπιστημιακής Εκπαίδευσης (ΝΠΠΕ), αρνητική ήταν η απόφαση για τις δύο εξ αυτών – του CITY College, University of York Europe Campus και του Keele University Greece – και θετική για το παράρτημα του πανεπιστημίου Λευκωσίας, UNIC Athens.
CITY College, University of York Europe Campus
Η Νομική Σχολή του πανεπιστημίου York στην Ελλάδα δεν έλαβε το ‘πράσινο φως’ για να λειτουργήσει, ύστερα από την αξιολόγηση της αρμόδιας επιτροπής της ΕΘΑΑΕ.
Όπως επισημαίνει στο ΘΕΜΑ o Κοσμήτορας της Σχολής, Καθηγητής Γεώργιος Δέλλιος, «είμαστε πραγματικά έκπληκτοι από την απόφαση για μη πιστοποίηση του προπτυχιακού προγράμματος Νομικής του ΝΠΠΕ του Πανεπιστημίου του York, ιδίως αφού η απόφαση αυτή δεν σχετίζεται καθόλου με το ίδιο το Πρόγραμμα Σπουδών.
Η Έκθεση της Επιτροπής -ακριβέστερα, η άποψη ορισμένων μελών της- εμφανίζει ανακρίβειες, σημαντικά πραγματολογικά σφάλματα και ανεπαρκείς έως ανύπαρκτες τεκμηριώσεις. Έχουμε ήδη δηλώσει την πρόθεσή μας να καταθέσουμε ένσταση κατά της αποφάσεως αυτής μέσα στο προβλεπόμενο από τον νόμο χρονικό διάστημα, αφού τη μελετήσουμε λεπτομερώς. Οφείλουμε βεβαίως να διευκρινίσουμε ότι ο εύλογος προβληματισμός μας για το έργο της συγκεκριμένης Επιτροπής δεν χαρακτηρίζει σε καμία περίπτωση το συνολικό έργο της ΕΘΑΑΕ, η οποία μεθοδικά και συστηματικά συμβάλλει ουσιωδώς στη διασφάλιση και αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων στη χώρα μας πανεπιστημιακών σπουδών».
Keele University Greece
Σημαντικές επιφυλάξεις για τη διαδικασία της τελικής αξιολόγησης της υπό σύσταση Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Keele στην Ελλάδα εξέφρασε ο Κοσμήτορας Άρης Χαραλαμπάκης, καταγγέλλοντας ζητήματα αμεροληψίας, επάρκειας κριτών και εσφαλμένων κριτηρίων σχετικά με το πρόγραμμα σπουδών.
Πιο αναλυτικά, ο Καθηγητής Χαραλαμπάκης σημειώνει: «Η όλη οργάνωση της τελικής αξιολόγησης, κατά τη γνώμη μου, είναι προβληματική. Δεν γίνεται να μπαίνει ως μέλος στην επιτροπή αξιολόγησης εκπρόσωπος του δικηγορικού συλλόγου, ο οποίος δύο μήνες πριν είχε προσφύγει στο Συμβούλιο της Επικρατείας κατά των ιδιωτικών Νομικών Σχολών και είχε κάνει αποχή από τα καθήκοντά τους ως ένδειξη διαμαρτυρίας για τις ιδιωτικές νομικές σχολές. Η βασική αρχή της αμεροληψίας, η οποία πρέπει να υπάρχει σε όλες τις κρίσεις αξιολόγησης, έχει παραβιαστεί κατάφωρα».
Αναφορικά με τη σύνθεση της επιτροπής, η οποία αποτελείτο από τρεις ακαδημαϊκούς ελληνικής καταγωγής από το εξωτερικό, έναν εκπρόσωπο του δικηγορικού συλλόγου και μία φοιτήτρια από το Οικονομικό της Νομικής – «και όχι το Νομικό Τμήμα της Νομικής», διευκρινίζει - ο Κοσμήτορας του Keele διατηρεί αμφιβολίες για τα προσόντα ορισμένων εξ αυτών, διευκρινίζοντας ότι δεν αναφέρεται συλλήβδην σε όλους τους ακαδημαϊκούς.
Τα τρία σημεία που οδήγησαν στην αρνητική αξιολόγηση
Αν και η Σχολή κρίθηκε θετικά στα 10 από τα 13 κριτήρια, τρεις επιφυλάξεις οδήγησαν στη συνολική αρνητική απόφαση.
1. Υποδομές και βιβλιοθήκη: Η επιτροπή θεώρησε ότι οι υποδομές, και ιδιαίτερα η βιβλιοθήκη, δεν ήταν επαρκώς εμπλουτισμένες με τον Καθηγητή Χαραλαμπάκη να αντιτείνει ότι δεν είναι δυνατόν να διαμορφωθεί πλήρως μια νομική βιβλιοθήκη πριν καν λειτουργήσει η σχολή και διαπιστωθούν στην πράξη οι ανάγκες της. Υπογράμμισε, ωστόσο, ότι η εποχή της ηλεκτρονικής πρόσβασης σε επιστημονικές βάσεις δεδομένων καθιστά κάθε υπολογιστή «μια ολόκληρη βιβλιοθήκη», ενώ τόνισε πως βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη προγραμματική συμφωνία με τη Νομική Βιβλιοθήκη, τον μεγαλύτερο πάροχο νομικών πληροφοριών στην Ελλάδα. «Υπηρετώ 45 χρόνια σε δημόσια πανεπιστήμια, έχω πλήρη εικόνα πως λειτουργεί το σύστημα της Νομικής Σχολής», προσθέτει ο ίδιος.
2. Αριθμός ακαδημαϊκού προσωπικού: Το δεύτερο ζήτημα αφορούσε το αρχικό προσωπικό των 9–10 μελών. Ο Κοσμήτορας επεσήμανε ότι ο αριθμός αυτός υπερκαλύπτει τις ανάγκες των πρωτοετών φοιτητών (έξι μαθήματα), ενώ ξεκαθάρισε πως μετά τη λήψη άδειας λειτουργίας θα προσλαμβανόταν άμεσα μεγαλύτερος αριθμός διδασκόντων. «Έχουμε ήδη συγκεντρώσει πάνω από 100 βιογραφικά άξιων συναδέλφων, οι οποίοι ενδιαφέρονται να ενταχθούν στο ακαδημαϊκό προσωπικό του Keele. Πώς όμως μπορούν να προσληφθούν εάν δεν γνωρίζουμε ότι θα έχουμε την άδεια να λειτουργήσουμε; Όπως εξήγησα στην επιτροπή της αξιολόγησης, με το που λάβουμε την άδεια, θα προσληφθεί μεγάλος αριθμός προσωπικού ενώ οι ήδη υπηρετούντες στο Keele, για το πρώτο έτος υπερεπαρκούν», υπογραμμίζει.
3. Πρόγραμμα σπουδών: Το σημαντικότερο σημείο, σύμφωνα με τον Κοσμήτορα, ήταν η κριτική ότι το πρόγραμμα σπουδών δεν ταυτίζεται με εκείνο των ελληνικών δημόσιων νομικών σχολών. Τόνισε ότι το πρόγραμμα του Keele είναι κατά βάση συγγενές με τα ελληνικά, αλλά περιλαμβάνει και στοιχεία αγγλοσαξονικού δικαίου, με στόχο τον εμπλουτισμό της νομικής εκπαίδευσης και την προετοιμασία «ευρωπαίων νομικών».
«Από πού προκύπτει πως το πρόγραμμα σπουδών της Νομικής Σχολής του ΝΠΠΕ πρέπει να είναι αντιγραφή εκείνου που διδάσκεται σε ένα δημόσιο ελληνικό πανεπιστήμιο; Δηλαδή, ο νομικός που τελειώνει το Χάρβαρντ, ολοκληρώνοντας ένα πρόγραμμα σπουδών που δεν έχει καμία σχέση με εκείνο του ΕΚΠΑ, του Αριστοτελείου ή του Δημοκριτείου, δεν είναι νομικός;», διερωτάται για να προσθέσει: «Τα ιδιωτικά πανεπιστήμια δεν έρχονται για να γίνουν ένα ‘κακέκτυπο’ των δημοσίων πανεπιστημίων. Η παιδεία στην Ελλάδα ως ιδέα, ως θεσμός, δεν κερδίζει κάτι από αυτό αν υιοθετήσουμε το συγκεκριμένο σκεπτικό. Στο Keele, το πρόγραμμα σπουδών είναι σε πολύ μεγάλη έκταση ανάλογο του προγράμματος σπουδών των ελληνικών δημόσιων νομικών σχολών. Ωστόσο, επειδή στόχος μας είναι να δώσουμε και κάτι νέο στη νομική παιδεία, να συμπεριλάβουμε στοιχεία του αγγλοσαξωνικού δικαίου, χωρίς αυτό να αλλοιώνει την κατά βάση συγγένειά του με το ελληνικό πρόγραμμα. Φιλοδοξούμε να διαμορφώσουμε ευρωπαίους νομικούς – μην ξεχνάμε ότι ζούμε στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, επομένως ο νέος νομικός πρέπει να έχει γνώση και από τα κρατούντα στην αλλοδαπή αλλιώς δεν θα είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις».
Τα επόμενα βήματα
Οι διορθώσεις στη βιβλιοθήκη και στο προσωπικό μπορούν να γίνουν εύκολα, ενώ το πανεπιστήμιο εξετάζει πιθανές τροποποιήσεις του προγράμματος σπουδών, με στόχο να διατηρηθεί ο πρωτοποριακός χαρακτήρας του, όπως δηλώνει ο Καθηγητής Χαραλαμπάκης.
Η επανακατάθεση του φακέλου αναμένεται προς τα τέλη Ιανουαρίου ή Φεβρουαρίου, προκειμένου η σχολή να διεκδικήσει εκ νέου αξιολόγηση για το επόμενο ακαδημαϊκό έτος, 2026-27.
Το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας – UNIC Athens
Την Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου ολοκληρώθηκαν οι εγγραφές των φοιτητών και φοιτητριών στο πρόγραμμα Νομικής του νεοσύστατου UNIC Athens, της ακαδημαϊκής και ερευνητικής έδρας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας στην Ελλάδα, το οποίο αφού έλαβε την πιστοποίηση για το πρόγραμμα σπουδών Νομικής (LLB) από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), υποδέχεται τους πρωτοετείς για το ακαδημαϊκό έτος 2025-2026, στις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του στην περιοχή του Ελληνικού.
Ο Κοσμήτορας Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας και Πρόεδρος του Συμβουλίου της Νομικής Σχολής του UNIC Athens, Καθηγητής Αχιλλεύς Κ. Αιμιλιανίδης, δήλωσε: «Η έναρξη λειτουργίας της Νομικής Σχολής στο UNIC Athens, η οποία αποτελεί πλέον την 4η Νομική Σχολή που λειτουργεί στη χώρα, από μόνη της αποτελεί ιστορικό γεγονός, και εισάγει μία νέα δυναμική στο πεδίο της νομικής εκπαίδευσης. Με ένα πρόγραμμα σπουδών, που ακολουθεί διεθνή ακαδημαϊκά πρότυπα και εστιάζει στην εις βάθος κατανόηση του Ελληνικού Δικαίου, φιλοδοξούμε να προσφέρουμε στους φοιτητές και τις φοιτήτριές μας ένα σύγχρονο, απαιτητικό και ολοκληρωμένο πλαίσιο μάθησης. Το γεγονός, άλλωστε, ότι το πρόγραμμα της Νομικής αποτελεί σταθερή επιλογή Ελλήνων φοιτητών στο Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, αντικατοπτρίζει την εμπιστοσύνη και την ποιότητα της ακαδημαϊκής μας προσέγγισης. Στο UNIC Athens συνεχίζουμε αυτή την πορεία, δημιουργώντας ένα περιβάλλον που ενισχύει την κριτική σκέψη, την επιστημονική επάρκεια και την επαγγελματική προοπτική των αποφοίτων μας». Από την πλευρά της, η Διευθύντρια Νομικής Σχολής του UNIC Athens, Καθηγήτρια Ειρήνη Σταματούδη, δήλωσε:
«Μετά από 30 χρόνια παροχής υψηλής νομικής εκπαίδευσης στην Λευκωσία, και έχοντας αποφοίτους που διαπρέπουν ως δικηγόροι, εισαγγελείς, δικαστές, συμβολαιογράφοι και νομικοί σύμβουλοι σε κορυφαίες επιχειρήσεις και θεσμούς στην Ελλάδα, την υπόλοιπη Ευρώπη αλλά και διεθνώς, ανοίγουμε τις πόρτες μας στην Αθήνα. Η έναρξη της Νομικής Σχολής στην Ελλάδα αποτελεί ένα σημαντικό ορόσημο για την πανεπιστημιακή μας κοινότητα καθώς όχι μόνον θα διευκολύνει εκατοντάδες οικογένειες που επιθυμούν τα παιδιά τους να σπουδάσουν στη χώρα σε ένα Πανεπιστήμιο που κατατάσσεται στις υψηλότερες θέσεις διεθνώς (#501-600 in the World | Times Higher Education World University Rankings 2026) αλλά και γιατί έχουμε ήδη προσελκύσει σημαντικούς επιστήμονες και ερευνητές που ξενιτεύτηκαν με το brain drain και επιθυμούν να επιστρέψουν».
Στο UNIC Athens, η Νομική Σχολή προσφέρει πτυχίο Νομικής (LLB), διάρκειας 4 ετών, στην ελληνική γλώσσα. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μαθήματα αποκλειστικά Ελληνικού Δικαίου, τα οποία διδάσκονται από έμπειρους καθηγητές. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην εμβάθυνση σε θεμελιώδεις και εξειδικευμένους τομείς της νομικής επιστήμης με ισχυρή θεωρητική και πρακτική σημασία, στην κατανόηση του δικαίου μέσα σε ένα συγκριτικό ευρωπαϊκό περιβάλλον, καθώς και στη σύνδεση της νομικής εκπαίδευσης με σύγχρονες ακαδημαϊκές και επαγγελματικές απαιτήσεις. Το πρόγραμμα Νομικής στο UNIC Athens έχει σχεδιαστεί ώστε να ακολουθεί τις διεθνείς κατευθυντήριες γραμμές στον τομέα της νομικής επιστήμης και διασφαλίζει την πρόσβαση στο δικηγορικό επάγγελμα διεθνώς.
Το UNIC Athens υιοθετεί ένα σύγχρονο μοντέλο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης που συνδυάζει γνώση, τεχνολογία και κοινωνική συνείδηση. Με έμφαση στην έρευνα, την καινοτομία και τη σύνδεση της θεωρίας με την πράξη, προσφέρει ένα περιβάλλον που ενθαρρύνει τη διεπιστημονικότητα και την ανάπτυξη δεξιοτήτων για τον κόσμο του αύριο.
Οι αντιδράσεις Λαζαράτου
Την έντονη αμφισβήτησή του απέναντι τόσο την αναγνώριση των προγραμμάτων σπουδών των μη κρατικών πανεπιστημίων από τα μητρικά ιδρύματα του εξωτερικού, όσο και την πληρότητα των κτηριολογικών ελέγχων από τον ΕΟΠΠΕΠ, εξέφρασε από την έναρξη σχεδόν της διαδικασίας ο Καθηγητής Διοικητικού Δικαίου στη Νομική Σχολή Αθηνών, Πάνος Λαζαράτος. Ο ίδιος, μαζί πλέον με τον Καθηγητή Φαρμακολογίας, Κωνσταντίνο Πάντο, έχουν προσβάλει όλες τις πιστοποιήσεις προγραμμάτων σπουδών, που εξέδωσε η ΕΘΑΑΕ τον Οκτώβριο με τη συζήτηση των υποθέσεων να έχει προσδιοριστεί στο ΣτΕ για τις 5 Φεβρουαρίου 2026.
Σύμφωνα με αποκλειστικές δηλώσεις του Καθηγητή Λαζαράτου στο ΘΕΜΑ, εκτός των ανωτέρω αιτήσεων ακυρώσεως, ο ίδιος έχει ήδη απευθυνθεί στο Office of Students του Ηνωμένου Βασιλείου, την αντίστοιχη Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Προωθεί τις προσφυγές που έγιναν κατά των μη κρατικών πανεπιστημίων ενώ ταυτόχρονα ενημερώνει την Αρχή για τη διαδικασία αδειοδότησης και λειτουργίας των πανεπιστημιακών παραρτημάτων στην Ελλάδα, που ακολουθήθηκε για τα τρία βρετανικά πανεπιστήμια: το Open University, Keele University, University of York.
Ο ίδιος κάνει λόγο για «αδιαφανείς διαδικασίες και παρατυπίες κατά την αξιολόγηση», γεγονός που τον οδήγησε στις προσφυγές ενώπιον του ΣτΕ.
Πιο αναλυτικά, σύμφωνα με όσα αναφέρει, απουσιάζει η αναγνώριση των προγραμμάτων σπουδών από τα μητρικά ιδρύματα του Η.Β. καθώς και τους αντίστοιχους επαγγελματικούς φορείς, γεγονός που παραβιάζει τους όρους της ακαδημαϊκής και θεσμικής ακεραιότητας.
Με την επιστολή του (η πρωτότυπη επιστολή είναι στα αγγλικά - η μετάφραση στα ελληνικά είναι από το protothema), ο Καθηγητής Λαζαράτος εισηγείται την εξέταση του ζητήματος από την αρμόδια βρετανική αρχή.
Η επιστολή του καθηγητή Λαζαράτου
«Προς:
Καθηγητή Edward Peck
Πρόεδρο του OfS
Γραφείο Φοιτητών (OfS)
Ηνωμένο Βασίλειο
Θέμα: Επίσημη Ειδοποίηση Σχετικά με την Αδειοδότηση και την Πιστοποίηση Ακαδημαϊκών Προγραμμάτων Παραρτημάτων Βρετανικών Πανεπιστημίων στην Ελλάδα
Αγαπητέ Πρόεδρε,
Ονομάζομαι Πάνος Λαζαράτος και είμαι δικηγόρος και Καθηγητής Διοικητικού Δικαίου στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου υπηρετώ ως ο αρχαιότερος εν ενεργεία καθηγητής. Κατέχω επίσης τη θέση του Νομικού Συμβούλου του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών.
Σας γράφω για να επιστήσω επίσημα την προσοχή σας σε ένα ζήτημα ύψιστης σοβαρότητας σχετικά με τις άδειες ίδρυσης και λειτουργίας πανεπιστημιακών παραρτημάτων στην Ελλάδα που έλαβαν τρία βρετανικά ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, δηλαδή το Ανοικτό Πανεπιστήμιο του Ηνωμένου Βασιλείου, το Πανεπιστήμιο Keele και το Πανεπιστήμιο του York.
Όπως ίσως γνωρίζετε, η Ελλάδα πρόσφατα υπέστη μια υποτιθέμενη μεταρρύθμιση σχετικά με την αδειοδότηση παραρτημάτων ξένων πανεπιστημίων που λειτουργούν ως πανεπιστήμια εντός της ελληνικής επικράτειας. Εκτός από τις αδιαφανείς διαδικασίες και τις παρατυπίες, που αναφέρθηκαν κατά τη διαδικασία αξιολόγησης - λεπτομέρειες των οποίων είναι ευρέως τεκμηριωμένες σε δημόσιες πηγές - έχει πλέον προκύψει ένα κρίσιμο ζήτημα. Αυτό το ζήτημα έχει αναγκάσει τόσο εμένα όσο και διάφορους άλλους οργανισμούς να υποβάλουμε αιτήσεις ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας.
Συγκεκριμένα, αφορά το γεγονός ότι τα προαναφερθέντα παραρτήματα υπέβαλαν αιτήσεις και έλαβαν άδειες ίδρυσης και λειτουργίας, καθώς και πιστοποιήσεις ακαδημαϊκών προγραμμάτων σπουδών, χωρίς τα εν λόγω προγράμματα να έχουν εγκριθεί από τα μητρικά πανεπιστήμια και από τους αντίστοιχους επαγγελματικούς φορείς στο Ηνωμένο Βασίλειο. Όπως θα αντιληφθείτε, μια τέτοια πρακτική αποτελεί σοβαρή παραβίαση των όρων που διέπουν την ακαδημαϊκή και θεσμική ακεραιότητα. Αυτές οι πρακτικές παραβιάζουν αρκετούς από τους Όρους Εγγραφών του OfS και ιδίως τους όρους Β, Γ και Ε, που αφορούν την Ποιότητα, τα Αξιόπιστα πρότυπα και τα θετικά αποτελέσματα για όλους τους φοιτητές, την Προστασία των συμφερόντων όλων των φοιτητών και την Καλή Διακυβέρνηση και έχουν σημαντικές συνέπειες, όχι μόνο για τα παραρτήματα στην Ελλάδα - των οποίων η νόμιμη και ορθή λειτουργία αποτελεί, σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία και, υποθέτω, και σύμφωνα με τη νομοθεσία του Ηνωμένου Βασιλείου, ευθύνη των μητρικών ιδρυμάτων - αλλά και για τα ίδια τα μητρικά πανεπιστήμια.
Συνημμένα επισυνάπτω τις αιτήσεις ακύρωσης κατά του Πανεπιστημίου Keele που υποβλήθηκαν στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Παρόμοιες αιτήσεις έχουν υποβληθεί και για τα άλλα δύο πανεπιστήμια. Με σεβασμό, παρακαλώ το γραφείο σας να εξετάσει το θέμα αυτό με τη δέουσα σοβαρότητα και να λάβει όλα τα μέτρα που κρίνονται κατάλληλα στο πλαίσιο των κανονιστικών σας αρμοδιοτήτων.
Παραμένω στη διάθεσή σας για οποιαδήποτε περαιτέρω διευκρίνιση ή τεκμηρίωση χρειαστείτε.
Με εκτίμηση,
Πάνος Λαζαράτος
Καθηγητής Διοικητικού Δικαίου
Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Νομικός Σύμβουλος, Δικηγορικός Σύλλογος Αθηνών»
