Ο Κ. Μητσοτάκης, όταν το βράδυ της Κυριακής έλεγε ότι ακούει «δυνατά» τη φωνή των πολιτών, η οποία ουσιαστικά μετέφερε τη δυσαρέσκειά τους, έδειχνε και να το εννοεί απολύτως. Μένει, επομένως, να φανεί πώς ακριβώς θα αντιδράσει. Το ότι θα αντιδράσει είναι βέβαιο. Σημασία έχει σε τι θα αντιδράσει. Γιατί, όπως φαίνεται, στο Μ. Μαξίμου δεν έχουν πάρει όλοι το ίδιο μήνυμα.
Ο Α. Σκέρτσος, π.χ., δεν εκτιμά ότι υπάρχει αλλαγή του πολιτικού σκηνικού. Ο Α. Πατέλης δεν βλέπει την ανάγκη να γίνει κάποια αλλαγή προς τα δεξιά. Ενώ ο Μ. Βορίδης λέει ότι δεν φταίνε τα ανοίγματα προς το Κέντρο. Αλλα σημαντικά στελέχη της κυβέρνησης λένε ότι φταίνε η «πασοκοποίηση» της κυβέρνησης και η διολίσθηση σε μια ανεξήγητη αποδοχή της woke ατζέντας. Αλλοι επιμένουν ότι πρέπει να επιταχυνθούν οι μεταρρυθμίσεις και άλλοι υποστηρίζουν ότι κάνουν ζημιά οι μεταρρυθμίσεις που ψηφίζονται αλλά δεν υλοποιούνται και μένουν στα χαρτιά, σωρεύοντας ή διογκώνοντας προβλήματα.
Κάποιοι δεν πιστεύουν ότι ο γάμος των ομοφύλων έκανε ζημιά, σε αντίθεση με άλλους που τον θεωρούν κάτι σαν την απόλυτη καταστροφή. Υπάρχουν κάποιοι οι οποίοι επιμένουν πως η μάχη του Κέντρου παραμένει «η μάχη των μαχών». Ενώ κάποιοι άλλοι υπερτονίζουν ως προτεραιότητα την ανάταξη της διαταραγμένης σχέσης της κυβέρνησης με την παραδοσιακή εκλογική βάση της. Τα παραδείγματα διαφορετικών προσεγγίσεων σε μείζονα θέματα είναι αρκετά. Επομένως, είναι πάρα πολύ κρίσιμο να συνεννοηθούν ΠΟΙΟ είναι τελικά το πρόβλημα. Κι αυτό ενώ είναι φανερό πως καμία άποψη δεν είναι μόνο λάθος ή μόνο σωστή. Το μίγμα της πολιτικής είναι το πρόβλημα. Και δευτερευόντως τα πρόσωπα τα οποία θα κληθούν να την εφαρμόσουν.
Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών μπορεί να είναι ηχηρό για τη Ν.Δ., αλλά δεν είναι απλό στην ανάλυσή του. Είναι πιο σύνθετο από τις ένθεν κακείθεν βεβαιότητες. Αν ανατρέξει κανείς στην πενταετία η οποία αποκατέστησε το κύρος της χώρας και την έβαλε στις ράγες της ανάπτυξης, μπορεί να σταθεί σε πολλές «στιγμές» αυτής της διαδρομής, η οποία δεν ήταν ούτε κανονική ούτε εύκολη ούτε στρωμένη με ροδοπέταλα. Ασχέτως των επιμέρους απολογισμών, το εκλογικό σώμα προχθές έκανε μια «σούμα», η οποία μάλλον έχει και τη μεγαλύτερη αξία.
Σχεδόν 1.000.000 ψηφοφόροι της Ν.Δ. τής έκαναν τη μεγάλη ζημιά, αλλά και τη μεγάλη χάρη. Η ζημιά ήταν το -5% από το στόχο. Η χάρη ήταν πως η συντριπτική πλειοψηφία τους δεν έφυγε για να πάει σε άλλο κόμμα, αλλά κατέφυγε στη διαμαρτυρία διά της αποχής. Επέλεξαν την πιο «ανώδυνη» μορφή διαμαρτυρίας και μάλιστα σε μια εκλογική αναμέτρηση η οποία δεν μπορούσε να έχει συνέπειες για την κυβερνητική σταθερότητα. Ειδικά όταν τα κόμματα της αντιπολίτευσης ήταν και παραμένουν ισχνά και αδύναμα -προς το παρόν- να απειλήσουν την κυβέρνηση. Ομως αυτή η αποχή είναι κι ένα είδος «τελεσιγράφου» προς τον Κ. Μητσοτάκη και τη Ν.Δ. Κάτι σαν το παπανδρεϊκό «Ή αλλάζουμε ή βουλιάζουμε».
Ισως το μεγαλύτερο πρόβλημα της 5ετούς διακυβέρνησης της Ν.Δ. είναι ότι θεώρησε δεδομένη την παραδοσιακή βάση της, δίνοντας μεγαλύτερη σημασία στους νέους, κεντρογενείς ψηφοφόρους της και στην εικαζόμενη επιθυμία τους, κόντρα στις γνωστές επιθυμίες των ψηφοφόρων της, οι οποίοι την κράτησαν όρθια μέσα στην καταιγίδα της κρίσης και δεν την άφησαν να γίνει ένα κόμμα του 4%, όπως έγινε το ΠΑΣΟΚ, ή ένα κόμμα-κομήτης, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, που θυμίζει τραμπολίνο. Από το 4% στο 36% και μετά στο 17% και τώρα στο 15%.
Χωρίς την κεντρώα διεύρυνση η Ν.Δ. δεν θα έφτανε ποτέ στο 41%. Αλλά ούτε χωρίς την παραδοσιακή βάση της θα έφτανε σε αυτό το ποσοστό, και μάλιστα στην εντολή για τη δεύτερη τετραετία. Χωρίς τη μεταρρυθμιστική δυναμική του Κέντρου δεν θα μπορούσε να αγκαλιάσει και να εκφράσει τόσο ευρύ φάσμα δυνάμεων, που την κατέστησαν το μεγαλύτερο κόμμα του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. Χωρίς το σεβασμό των αξιών της παραδοσιακής βάσης της όμως μπορεί εύκολα, όπως φάνηκε, να πέσει κάτω από το 30%.
Η Ν.Δ. βρίσκει ξανά μπροστά της το μίγμα της πολιτικής της και την αποτελεσματικότητά της. Η Ν.Δ. έχει βάλει το τεράστιο στοίχημα της βελτίωσης της καθημερινότητας των πολιτών. Η καθημερινότητα αλλάζει με μεταρρυθμίσεις, οι οποίες όμως δεν είναι αυτοσκοπός αλλά μέσον. Τι νόημα έχουν οι μεταρρυθμίσεις όταν, π.χ., οι επιδόσεις στην ασφάλεια δεν είναι αξιοθαύμαστες, όταν η Δικαιοσύνη χωλαίνει, όταν το μπάχαλο στα ΑΕΙ καλά κρατεί παρά τις εκκενώσεις καταλήψεων, όταν η Υγεία πάσχει, όταν τα σχολεία πατώνουν στον διεθνή διαγωνισμό PISA, όταν οι παράνομοι μετανάστες απειλούν την κοινωνική ισορροπία και η ακρίβεια καταπίνει την εισοδηματική ενίσχυση;
Αν ήταν τόσο απλό, το Ποτάμι θα ήταν στη Βουλή κι ενδεχομένως να ήταν κυβερνητικός εταίρος σε ένα ευρύτερο σχήμα. Αλλά το Ποτάμι δεν υπάρχει και ο Στ. Θεοδωράκης επέστρεψε στη δημοσιογραφία.
ΑΙΧΜΗ
ΓΙΑ ΓΕΛΙΑ ΚΑΙ ΓΙΑ ΚΛΑΜΑΤΑ
Από το «νικήσαμε» στο «αντέξαμε» (μέσα σε μία ώρα!)… ένας Κασσελάκης δρόμος. Με το που αχνοφάνηκε στα πρώτα κύματα των exit polls το 17% ή και το 18% για τον ΣΥΡΙΖΑ, στην Κουμουνδούρου άνοιξαν σαμπάνιες, ενώ οι «Ηρακλείς» του «κασσελακικού στέμματος» πανηγύριζαν σχεδόν εν εξάλλω στα άγουρα τηλεοπτική πάνελ.
Οσο νύχτωνε, οι τόνοι έπεφταν μαζί με το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ. Για να φτάσει αργά το βράδυ ώστε να κάνει δήλωση ο ηγέτης. Εμφανώς απογοητευμένος με το πενιχρό σκάρτο 15%, αλλά σαν έτοιμος από καιρό να πει αυτό που θα έλεγε, είτε έπαιρνε 20% είτε 13%: «Πήρα χρόνο έως τις επόμενες εθνικές εκλογές – Δεν αφήνω περιθώριο αμφισβήτησής μου». Είχε προλάβει, βέβαια, να δείξει τη βαθιά περιφρόνησή του στη λαϊκή ετυμηγορία, χαρακτηρίζοντάς την «άλλοθι». Το «άλλοθι του 41% έχει πλέον τελειώσει», είπε πομπωδώς.
Προφανώς, στα παλαιότερα των υποδημάτων του ότι χαρακτήρισε «άλλοθι» τη νωπή ψήφο του ελληνικού λαού. Αλλωστε, με την ίδια περιφρόνηση έχει μιλήσει για νοθεία στις εκλογές (χθες το ξέχασε), έχει καλέσει -στρατιώτης ων!- τον εκλεγμένο πρωθυπουργό της χώρας να παραιτηθεί και να προκηρύξει εκλογές. Αυτός ήταν ο πρώτος που ταύτισε τις ευρωεκλογές με τις εθνικές εκλογές. Ο ίδιος έχει κάνει τις πιο αλλοπρόσαλλες εκτιμήσεις, από την «ανατροπή» και την πρωτιά στις ευρωεκλογές στο 20% και από κει στο 17%, για να προσγειωθεί ανώμαλα στο καθόλου αισιόδοξο 14,93%. Τρεις μονάδες κάτω από το 17,8% του Ιουνίου 2023 και σχεδόν 10 μονάδες κάτω από το 23,4% των ευρωεκλογών του 2019.
Το ροζ συννεφάκι του προχωρημένου απογεύματος έγινε νυχτερινή μουντάδα. Κι έγινε ανησυχία, όταν διαπίστωσε ότι δεν ήταν μόνο το κακό αποτέλεσμα, αλλά και ότι δεν θα είναι ανέφελος ο χρόνος που πιστεύει πως κέρδισε. Ηδη ζητείται η σύγκληση των οργάνων. Καθώς υπάρχουν ερωτήματα που δεν διατυπώθηκαν στην προεκλογική περίοδο για τη φυσιογνωμία του κόμματος, αλλά και για το «πόθεν έσχες» του Στ. Κασσελάκη. Ενώ το ερχόμενο φθινόπωρο επίκειται κανονικό Συνέδριο…
Θέμα ωρών ο ανασχηματισμός
Ο κύβος έχει ριφθεί και την Παρασκευή θα συνεδριάσει -όπως είναι προγραμματισμένο- το Υπουργικό Συμβούλιο, αλλά με τη νέα σύνθεσή του. Σύμφωνα με πληροφορίες, το πιο πιθανό είναι ο ανασχηματισμός να γίνει στη διάρκεια του τρέχοντος 24ώρου. Αλλιώς αύριο. Οι πληροφορίες κάνουν λόγο για δομικό ανασχηματισμό, με αλλαγές σε σημαντικά υπουργεία, και όχι «διορθωτικό», που κάνει συνήθως ο Κ. Μητσοτάκης. Ο πρωθυπουργός μοιράζεται τις σκέψεις του με έναν πολύ στενό κύκλο ανθρώπων, ενώ χθες συναντήθηκε με τον Γ. Γεραπετρίτη, τον Κ. Χατζηδάκη και τον Α. Γεωργιάδη. Ο ένας από τους τρεις λέγεται ότι θα παραμείνει σίγουρα στο υπουργείο που βρίσκεται. Μεταξύ των υπουργείων που ακούγεται πως θα γίνουν αλλαγές είναι τα Εσωτερικών, Ανάπτυξης, Μεταναστευτικής Πολιτικής, Ναυτιλίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Πολιτικής Προστασίας. Χωρίς να αποκλείονται αλλαγές και σε άλλα υπουργεία. Ξεχωριστός γρίφος παραμένει η ανασύνθεση του Μ. Μαξίμου και η στελέχωσή του. Τρία ονόματα ακούγονται για επιτελικούς ρόλους, αλλά και για τα τρία εκφράζονται ενστάσεις. Η χθεσινή νύχτα ήταν μακριά…
ΑΠΟΡΙΕΣ-1
Ο Π. Πολάκης πού χάθηκε; Γιατί χάθηκε; Δεν θα τους βρει έναν έναν;
ΑΠΟΡΙΕΣ-2
Η πιο δραματική ήττα ήταν η ήττα της Νέας Αριστεράς; Συμπαρασύρει και τον Α. Τσίπρα;
Μπάμπης Παπαπαναγιώτου
ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΤΥΠΟΣ